De toekomst van hypotheekrenteaftrek

De hypotheekrenteaftrek is een veelbesproken punt van discussie. Voor- en tegenstanders van deze vorm van belastingvoordeel zijn overal te vinden. Huiseigenaren zijn hierbij vaak voorstanders en de rest is vaak tegen. Het zou immers onevenredig voordelig zijn voor de huiseigenaren.

Maar is dit ook wel echt het geval? En waarom is de hypotheekrenteaftrek politiek gezien zo een heikel punt? Dit en andere punten leggen we uit in dit artikel van Juristenblog.nl!

Wat is de hypotheekrenteaftrek?

Verreweg de meeste mensen sluiten een hypotheek af om een huis te kunnen bekostigen. Vrijwel niemand is immers in staat om uit eigen zak een huis te financieren. Maar liefst 61% van de Nederlanders heeft een hypotheek. Dit is meer dan in elk ander deel van Europa. Dit is overigens niet alleen vanwege de hoge huizenprijzen. In veel andere landen is huren gebruikelijker. In Duitsland zijn er bijvoorbeeld meer huurders dan eigenaren.

Belastingvoordeel eigen woning

Wanneer iemand een huis koopt, zijn er bepaalde kosten die verrekend mogen worden met de geheven loonbelasting bij de jaarlijkse belastingaangifte. Dit noemen we aftrekbare kosten en bestaan uit:

• Kosten voor het afsluiten van de hypotheek, waaronder kosten voor de hypotheekadviseur, notariskosten hypotheekakte, Nationale Hypotheek Garantie (NHG) en taxatiekosten.
• Hypotheekrente.
• Periodieke betalingen voor erfpacht, opstal of beklemming.

Wanneer je deze kosten opgeeft bij de (eerstvolgende) jaarlijkse belastingaangifte kun je zomaar duizenden euro’s terugkrijgen. De hypotheekrenteaftrek is hierbij anders dan de andere gemaakte kosten. In tegenstelling tot de rest loopt de hypotheekrenteaftrek ieder jaar door, net zoals de hypotheekrente zelf. Alle andere kosten kun je slechts eenmalig aftrekken.

Hoe werkt de hypotheekrente?

Wanneer er een hypotheek wordt afgesloten betaal je hier hypotheekrente over. De hoogte van de afgesloten hypotheekrente heeft te maken met een aantal factoren, waaronder:

• De financiële markten;
• De rente die de bank hanteert
• De duur van de lening
• Schuld-marktwaardeverhouding woning
• Wel of geen NHG

De hypotheekrente is in principe het bedrag dat extra betaald wordt over de lening. Het is de vergoeding die de hypotheeknemer betaalt aan de hypotheekverstrekker voor het kunnen lenen van het geld. Bij een lening van 400.000 euro met een hypotheekrente van 3% dient ieder jaar 3% van de openstaande hypotheek extra aan de bank vergoed te worden. Het eerste jaar is dit dan 12.000 euro, het tweede jaar is dit lager omdat er ook is afgelost. Dit gaat zo door totdat de volledige hypotheek is afgelost.

Werking hypotheekrenteaftrek

Het bedrag dat ieder jaar aan hypotheekrente betaald wordt is aftrekbaar op het inkomen. Die 3% rente a 12.000 euro over het eerste jaar is dus aftrekbaar. Vroeger was de hoogte van de hypotheekrenteaftrek afhankelijk van de hoogte van het inkomen. Tegenwoordig is het vastgesteld op 36,97%, ongeacht je inkomen.

Wanneer we de 12.000 euro hanteren betekend dit dat er een belastingvoordeel ontstaat van (12.000 x 0,3697) 4.436,40 over dat gehele jaar. Dit bedrag kan gespreid maandelijks ontvangen worden, via een voorlopige aanslag, of eenmalig bij de eerstopvolgende belastingaangifte. Velen zullen het maandelijks laten uitkeren, doordat dit flink scheelt in de maandlasten.

In principe houdt het in dat het inkomen verlaagd wordt met de hypotheekrente, waardoor er extra belasting teruggegeven wordt. Het heeft ook nog andere voordelen. Met het (theoretisch) verlagen van het inkomen door de hypotheekrenteaftrek, heb je bijvoorbeeld ook recht op meer kinderopvangtoeslag. Wat weer een extra belastingvoordeel is, al is dit voordeel wel inkomensafhankelijk. Dit voordeel kan ook zomaar duizenden euro’s per jaar schelen.

Altijd recht op hypotheekrenteaftrek?

Kortgezegd; nee, niet iedereen die een hypotheek afsluit heeft recht op hypotheekrenteaftrek. Hiervoor moet aan de volgende voorwaarden voldaan worden:

• De hypotheek moet afgesloten zijn voor een periode van 30 jaar.
• De hypotheek of lening moet genomen zijn voor de aankoop, verbouwing of onderhoud van de eigen woning.
• De woning dient te zijn voor zelfbewoning, voor een tweede woning (vakantie of verhuur) kan geen hypotheekrente afgetrokken worden.

Wanneer niet aan de bovenstaande eisen voldaan wordt, is er ook geen recht op hypotheekrenteaftrek.

De politiek en belastingvoordeel

Politiek gezien is de hypotheekrenteaftrek een heikel punt. Het is namelijk een ontzettend populaire vorm van belastingvoordeel en elke vorm van inperking of afschaffing is politiek gezien een drempel. Veel kiesgerechtigden bezitten een huis en maken gebruik van dit voordeel. De vermindering of afschaffing ervan is dan ook zeer impopulair. Dit ondanks grote zorgen rond deze belasting en de wens vanuit De Nederlandsche Bank en zelfs vanuit de EU om deze vorm van belastingvoordeel af te schaffen. Het geld zou Nederland dan kunnen gebruiken om andere problemen op te lossen.

Voor- en tegenstand afschaf hypotheekrenteaftrek

Zoals eerder benoemd zijn de voor- en tegenstanders vaak te verdelen in twee groepen, namelijk huizenbezitters en niet-huizenbezitters. De afschaffing of het behoud van dit belastingvoordeel kent een aantal voor- en tegenpunten.

Punten voor behoud belastingvoordeel

• Het ondersteund huizenbezitters in hun maandelijkse lasten
• Het geeft ook andere belastingvoordelen, zoals kinderopvangtoeslag
• Huishoudens kunnen in de problemen komen bij afschaffing door lastenverhoging

Punten voor afschaffing belastingvoordeel

• Het drijft de prijzen van huizen op, doordat kopers meer kunnen lenen
• Huurders hebben geen dergelijk voordeel, waardoor er scheefgroei is in besteedbaar inkomen
• Het zou een verkapte vorm van subsidie zijn vanuit de overheid, waardoor huishouden ruimer gaan leven dan dat ze eigenlijk kunnen

Of iemand het eens is met deze punten is waarschijnlijk afhankelijk van of zij gebruik maken van de hypotheekrenteaftrek of niet. Uiteindelijk is er immers weinig moralistisch aan de hypotheekrenteaftrek, maar is het vooral een kostenplaatje. Alle voor en tegens kloppen in principe, maar daarop zouden ook weer tegenargumenten gegeven kunnen worden.

De toekomst van de hypotheekrenteaftrek

De hypotheekrenteaftrek is de afgelopen jaren al beteugeld. Dit is bijvoorbeeld te zien aan de verlaging van het maximale percentage dat verrekend mag worden. In de afgelopen 10 a 15 jaar is dit systematisch afgebouwd.

Sinds het Kabinet-Schoof is hier echter een trendbreuk in gekomen. Het belastingvoordeel zou niet langer afgebouwd worden en in de toekomst wordt het wellicht mogelijk om deze tegen een hoger belastingtarief af te trekken. Dit kabinet is echter op 5 juni 2025 gevallen, waardoor de toekomst van deze regeling onzeker is. Ondanks druk vanuit De Nederlandse Bank en de EU lijkt het er echter niet op dat toekomstige kabinetten flink in de hypotheekrenteaftrek zullen snijden. Het is simpelweg een te populair belastingvoordeel wat iedere partij stemmers en dus ook zetels, kan gaan kosten. Ze durven zich er niet echt aan te branden.

Hierdoor zijn er drie mogelijkheden;

1. De hypotheekrenteaftrek wordt stapsgewijs afgebouwd, waardoor de pijn verzacht wordt en het niet teveel weerstand oplevert.
2. Er wordt niks gedaan met de hypotheekrenteaftrek en deze blijft zoals die nu is.
3. Een partij of kabinet wil extra zetels winnen en beloofd de hypotheekrenteaftrek te verhogen (zeer onwaarschijnlijk vanwege Europese druk)

Welke mogelijkheid zich uiteindelijk voor zal doen is sterk afhankelijk van de politieke wind die binnen het kabinet waait. De kans lijkt echter zeer klein dat de regeling zomaar of zelfs stapsgewijs wordt afgeschaft, ongeacht welke politieke zijde aan de macht is.

Wil je meer weten over politiek of de huizenmarkt? Neem dan ook eens deze artikelen op Juristenblog.nl!