De zorg voor mensen met verward gedrag schiet ernstig tekort. Het demissionaire kabinet stelt daarom een nieuwe maatregel voor. Dit moet verwarde personen een verplichte behandeling opleggen. De maatregel moet voorkomen dat zij na een veroordeling een gevaar vormen voor hun omgeving. Op dit moment bestaan er al manieren om iemand gedwongen op te nemen. Een rechter kan bijvoorbeeld een zorgmachtiging opleggen, waarna iemand naar een ggz-kliniek gaat. Rechters kunnen personen met zeer zware stoornissen ook veroordelen tot dwangverpleging in een tbs-kliniek.
Lees in dit artikel op juristenblog.nl meer over deze nieuwe maatregel.
Een Groep Valt Buiten Bestaande Zorg
Een kleine groep mensen met onbegrepen of verward gedrag valt nu echter tussen wal en schip. Voor hen is tbs vaak een te zware maatregel. Tegelijkertijd kunnen zij niet snel terecht in de reguliere ggz-zorg. Incidenten met deze personen lopen soms vreselijk mis. Het is essentieel de risico’s zo klein mogelijk te maken. Een brief namens vijf ministeries benadrukt dit belang. Hoewel volledige uitsluiting van incidenten onmogelijk blijft, moeten we elke inspanning leveren.
De nieuwe maatregel moet ook helpen om meer plek in de tbs-klinieken te creëren. Sommige personen uit deze kwetsbare groep belanden nu toch in een tbs-kliniek. Het aantal wachtende tbs-veroordeelden vervijfvoudigde in vijf jaar tijd.
Strikte Voorwaarden voor Behandeling
Staatssecretaris Rutte van Justitie en Veiligheid licht de nieuwe maatregel toe. De maatregel kan alleen opgelegd worden aan personen die aan drie voorwaarden voldoen. Zij moeten verward gedrag vertonen, zorg nodig hebben en een hoog veiligheidsrisico meebrengen. De gedwongen behandeling mag maximaal twee jaar duren. Personen zullen daarna doorstromen naar de gewone ggz of gehandicaptenzorg. De wet is pas volgend jaar klaar. Voorwaarden voor de maatregel kunnen nog veranderen. Daarna moeten de Eerste en Tweede Kamer de wet nog goedkeuren. Een meerderheid is hiervoor noodzakelijk.
Falende Zorg leidt tot Incidenten
Verschillende inspecties concludeerden al dat de zorg voor verwarde personen ondermaats is. Organisaties werken niet goed samen. Ook zijn er te weinig passende woonplekken beschikbaar. Hierdoor nemen incidenten toe in aantal en worden ze steeds heftiger. Recente dodelijke gebeurtenissen bewijzen dit. Denk aan een steekpartij in Den Dolder. Ook de schietpartij in het Erasmus MC en een steekpartij in een Haagse supermarkt horen hierbij. De dood van een 11-jarig meisje in Nieuwegein was de aanleiding voor het inspectieonderzoek. De inspecties uitten eerder al hun zorgen.
Politie Ziet Meer Meldingen
Naast de heftigheid neemt ook het aantal incidenten toe. De politie ziet bijna een verdubbeling van de meldingen in tien jaar tijd. Dit kost de politie veel tijd. De politie ontvangt bijna 150.000 meldingen per jaar. Verwarde personen vormen een brede groep. Dit zijn bijvoorbeeld mensen die verslaafd zijn. Het kan ook gaan om mensen met dementie die verdwaald zijn. Vaak is er sprake van een opeenstapeling van complexe problemen. Hierdoor verliezen mensen de grip op hun leven.
Geen enkele van de betrokken organisaties is tevreden over de huidige zorg. Samenwerking en informatie-uitwisseling zijn niet goed genoeg. Het contact met naasten en buren is bovendien gebrekkig. Zij zien vaak al vroeg problemen ontstaan. Verzet van omwonenden bemoeilijkt de zoektocht naar passende woonplekken. Door het gebrek aan woningen leven sommige mensen op straat. De overlast voor de samenleving wordt hierdoor groter.
Wetgeving Schiet Tekort voor verwarde personen
De wetgeving schiet eveneens tekort. Professionals staan met lege handen als mensen zelf geen hulp vragen. Dit gebeurt zelfs wanneer een onveilige situatie dreigt. De wet biedt ook geen goede basis voor het organiseren van genoeg passende woonplekken. De problemen hebben nadelige gevolgen voor iedereen. Mensen met verward gedrag voelen zich verloren. Naasten raken wanhopig. Hulpverleners voelen zich machteloos en de samenleving ervaart overlast.
Oplossingen en Bemoeizorg
Het Toezicht Sociaal Domein concludeert dat alleen grote veranderingen de zorg kunnen verbeteren. Zij onderzochten incidenten en spraken tientallen betrokken organisaties. De oplossing voor deze ellende ligt bij de landelijke politiek. Zij moeten de wet duidelijker en simpeler maken. Daarnaast moeten zij zorgen dat de versnipperd binnengekomen signalen gezamenlijk worden opgepakt.
Inzetten op bemoeizorg is eveneens noodzakelijk. Hulpverleners bij bemoeizorg gaan langs bij mensen die geen hulp willen. Deze mensen hebben wel hulp nodig. Door vroegtijdige aanpak van problemen kunnen heftige incidenten worden voorkomen. De wet is tien jaar geleden veranderd. Sindsdien wordt bemoeizorg niet meer landelijk vergoed. Burgemeesters en de Nederlandse GGZ pleitten al voor structureel geld voor bemoeizorg. De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie sloot zich hierbij aan. Inspecties onderzoeken eind volgend jaar of en welke verbeteringen men doorvoert.
Tbs-Systeem onder Hoogspanning
Het aantal tbs’ers dat in een gewone gevangenis wacht op behandeling, is fors toegenomen. Het ministerie van Justitie en Veiligheid bevestigt deze stijging. Lang wachtende tbs-veroordeelden hebben recht op schadevergoeding. De kosten hiervoor voor de samenleving lopen op. In 2021 ging het om 25.250 euro. Vorig jaar was dit opgelopen tot 356.554 euro.
Het aantal wachtende tbs-veroordeelden is vervijfvoudigd in vijf jaar tijd. Momenteel wachten 250 personen op een plek. In 2020 waren dit slechts 49 personen. Soms duurt het langer dan twee jaar voordat een behandeling begint. Het Openbaar Ministerie vraagt soms om verlenging van de maatregel. Dit gebeurt zelfs terwijl de behandeling nog niet gestart is.
Conclusie: Nieuwe Visie Verwarde Personen is Essentieel
Het falen van de bestaande zorg en het overbelaste tbs-systeem vragen om dringende actie. Het kabinet introduceert een nieuwe, verplichte behandelmaatregel voor de meest risicovolle groep. Dit moet zowel de publieke veiligheid vergroten als de druk op de tbs-klinieken verlichten. De inspecties benadrukken dat alleen een landelijke, structurele aanpak en investeringen in bemoeizorg de veiligheid en de kwaliteit van leven voor iedereen kunnen verbeteren.
Geschreven door
Cedrick Verleg, LL.B.
Jurist bij XY Legal Solutions
De zorg voor mensen met verward gedrag schiet ernstig tekort. Het demissionaire kabinet stelt daarom een nieuwe maatregel voor. Dit moet verwarde personen een verplichte behandeling opleggen. De maatregel moet voorkomen dat zij na een veroordeling een gevaar vormen voor hun omgeving. Op dit moment bestaan er al manieren om iemand gedwongen op te nemen. Een rechter kan bijvoorbeeld een zorgmachtiging opleggen, waarna iemand naar een ggz-kliniek gaat. Rechters kunnen personen met zeer zware stoornissen ook veroordelen tot dwangverpleging in een tbs-kliniek.
Lees in dit artikel op juristenblog.nl meer over deze nieuwe maatregel.
Een Groep Valt Buiten Bestaande Zorg
Een kleine groep mensen met onbegrepen of verward gedrag valt nu echter tussen wal en schip. Voor hen is tbs vaak een te zware maatregel. Tegelijkertijd kunnen zij niet snel terecht in de reguliere ggz-zorg. Incidenten met deze personen lopen soms vreselijk mis. Het is essentieel de risico’s zo klein mogelijk te maken. Een brief namens vijf ministeries benadrukt dit belang. Hoewel volledige uitsluiting van incidenten onmogelijk blijft, moeten we elke inspanning leveren.
De nieuwe maatregel moet ook helpen om meer plek in de tbs-klinieken te creëren. Sommige personen uit deze kwetsbare groep belanden nu toch in een tbs-kliniek. Het aantal wachtende tbs-veroordeelden vervijfvoudigde in vijf jaar tijd.
Strikte Voorwaarden voor Behandeling
Staatssecretaris Rutte van Justitie en Veiligheid licht de nieuwe maatregel toe. De maatregel kan alleen opgelegd worden aan personen die aan drie voorwaarden voldoen. Zij moeten verward gedrag vertonen, zorg nodig hebben en een hoog veiligheidsrisico meebrengen. De gedwongen behandeling mag maximaal twee jaar duren. Personen zullen daarna doorstromen naar de gewone ggz of gehandicaptenzorg. De wet is pas volgend jaar klaar. Voorwaarden voor de maatregel kunnen nog veranderen. Daarna moeten de Eerste en Tweede Kamer de wet nog goedkeuren. Een meerderheid is hiervoor noodzakelijk.
Falende Zorg leidt tot Incidenten
Verschillende inspecties concludeerden al dat de zorg voor verwarde personen ondermaats is. Organisaties werken niet goed samen. Ook zijn er te weinig passende woonplekken beschikbaar. Hierdoor nemen incidenten toe in aantal en worden ze steeds heftiger. Recente dodelijke gebeurtenissen bewijzen dit. Denk aan een steekpartij in Den Dolder. Ook de schietpartij in het Erasmus MC en een steekpartij in een Haagse supermarkt horen hierbij. De dood van een 11-jarig meisje in Nieuwegein was de aanleiding voor het inspectieonderzoek. De inspecties uitten eerder al hun zorgen.
Politie Ziet Meer Meldingen
Naast de heftigheid neemt ook het aantal incidenten toe. De politie ziet bijna een verdubbeling van de meldingen in tien jaar tijd. Dit kost de politie veel tijd. De politie ontvangt bijna 150.000 meldingen per jaar. Verwarde personen vormen een brede groep. Dit zijn bijvoorbeeld mensen die verslaafd zijn. Het kan ook gaan om mensen met dementie die verdwaald zijn. Vaak is er sprake van een opeenstapeling van complexe problemen. Hierdoor verliezen mensen de grip op hun leven.
Geen enkele van de betrokken organisaties is tevreden over de huidige zorg. Samenwerking en informatie-uitwisseling zijn niet goed genoeg. Het contact met naasten en buren is bovendien gebrekkig. Zij zien vaak al vroeg problemen ontstaan. Verzet van omwonenden bemoeilijkt de zoektocht naar passende woonplekken. Door het gebrek aan woningen leven sommige mensen op straat. De overlast voor de samenleving wordt hierdoor groter.
Wetgeving Schiet Tekort voor verwarde personen
De wetgeving schiet eveneens tekort. Professionals staan met lege handen als mensen zelf geen hulp vragen. Dit gebeurt zelfs wanneer een onveilige situatie dreigt. De wet biedt ook geen goede basis voor het organiseren van genoeg passende woonplekken. De problemen hebben nadelige gevolgen voor iedereen. Mensen met verward gedrag voelen zich verloren. Naasten raken wanhopig. Hulpverleners voelen zich machteloos en de samenleving ervaart overlast.
Oplossingen en Bemoeizorg
Het Toezicht Sociaal Domein concludeert dat alleen grote veranderingen de zorg kunnen verbeteren. Zij onderzochten incidenten en spraken tientallen betrokken organisaties. De oplossing voor deze ellende ligt bij de landelijke politiek. Zij moeten de wet duidelijker en simpeler maken. Daarnaast moeten zij zorgen dat de versnipperd binnengekomen signalen gezamenlijk worden opgepakt.
Inzetten op bemoeizorg is eveneens noodzakelijk. Hulpverleners bij bemoeizorg gaan langs bij mensen die geen hulp willen. Deze mensen hebben wel hulp nodig. Door vroegtijdige aanpak van problemen kunnen heftige incidenten worden voorkomen. De wet is tien jaar geleden veranderd. Sindsdien wordt bemoeizorg niet meer landelijk vergoed. Burgemeesters en de Nederlandse GGZ pleitten al voor structureel geld voor bemoeizorg. De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie sloot zich hierbij aan. Inspecties onderzoeken eind volgend jaar of en welke verbeteringen men doorvoert.
Tbs-Systeem onder Hoogspanning
Het aantal tbs’ers dat in een gewone gevangenis wacht op behandeling, is fors toegenomen. Het ministerie van Justitie en Veiligheid bevestigt deze stijging. Lang wachtende tbs-veroordeelden hebben recht op schadevergoeding. De kosten hiervoor voor de samenleving lopen op. In 2021 ging het om 25.250 euro. Vorig jaar was dit opgelopen tot 356.554 euro.
Het aantal wachtende tbs-veroordeelden is vervijfvoudigd in vijf jaar tijd. Momenteel wachten 250 personen op een plek. In 2020 waren dit slechts 49 personen. Soms duurt het langer dan twee jaar voordat een behandeling begint. Het Openbaar Ministerie vraagt soms om verlenging van de maatregel. Dit gebeurt zelfs terwijl de behandeling nog niet gestart is.
Conclusie: Nieuwe Visie Verwarde Personen is Essentieel
Het falen van de bestaande zorg en het overbelaste tbs-systeem vragen om dringende actie. Het kabinet introduceert een nieuwe, verplichte behandelmaatregel voor de meest risicovolle groep. Dit moet zowel de publieke veiligheid vergroten als de druk op de tbs-klinieken verlichten. De inspecties benadrukken dat alleen een landelijke, structurele aanpak en investeringen in bemoeizorg de veiligheid en de kwaliteit van leven voor iedereen kunnen verbeteren.
Geschreven door Cedrick Verleg, LL.B. - Jurist bij XY Legal Solutions
Over Juristenblog.nl
Het team van Juristenblog.nl bestaat uit ervaren juristen. Wekelijks wordt onderzoek gedaan naar interessante onderwerpen waarover geschreven kan worden. Vervolgens schrijft de jurist met de meeste kennis van het onderwerp de betreffende blog. Op deze manier blijft ons concept up-to-date en relevant.
Schrijf je in & Blijf op de hoogte
Laat hieronder je e-mailadres achter en ontvang elke maandagochtend een overzicht van de meest recente berichten die op juristenblog.nl zijn verschenen.
We spammen niet. Je kunt je op ieder moment uitschrijven.
