Afgelopen week werd bekend dat de omstreden Spreidingswet is aangenomen door de meerderheid in de Eerste Kamer. Op z’n minst verassend te noemen, omdat de VVD in de Eerste Kamer een ander standpunt heeft ingenomen dan in de Kamerleden Tweede Kamer. De Eerste Kamer heeft namelijk vóór gestemd, terwijl de Tweede Kamer tegen de wet is. De wet moet helpen om asielzoekers beter te verdelen over alle gemeenten. Hoe de wet werkt en wat de wet precies inhoudt, leggen we je in deze blog graag uit.
Deze wet is op de politieke agenda gekomen door de aanhoudende capaciteitsproblemen in de asielopvang. Tijdens de coronaperiode kwamen er veel minder asielzoekers naar Nederland, waardoor de opvangplekken werden afgeschaald. Toen het aantal asielzoekers na de coronacrisis weer steeg, bleven de opvangplekken achter. Daarnaast leveren niet alle gemeenten plekken. De Spreidingswet moet ervoor zorgen dat dit gelijker wordt getrokken.
Waarom is deze wet noodzakelijk?
Uiteraard zullen de meningen verschillen of deze wet noodzakelijk is ja of nee, maar het feit blijft dat Nederland al lange tijd kampt met een vastgelopen asielopvang. De toestroom van asielzoekers is groot, maar alle asielzoekerscentra zitten vol. Wanneer asielzoekers naar Nederland komen, hebben ze eenmaal onderdak nodig. Het aanmeldcentrum in Ter Apel draait overuren. Afgelopen zomer moesten sommige mensen zelfs buiten slapen, omdat er simpelweg geen plek was.
Op dit moment is het niet de taak van een gemeente om geschikte locaties aan te dragen voor de opvang van asielzoekers. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Het afgelopen jaar is echter gebleken dat deze vrijblijvendheid niet werkt, aangezien niet alle gemeenten reageerden op oproepen om geschikte locaties aan te dragen. Hierdoor kwamen duizenden asielzoekers in tijdelijke noodlocaties terecht, die vaak ongeschikt waren voor bewoning.
Spreidingswet aangenomen: wat houdt het in?
Hoewel het woord het misschien al wat verraad, is de Spreidingswet een wet die ervoor moet zorgen dat asielzoekers beter worden verdeeld over gemeenten. Het idee van de Spreidingswet komt van staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel en Migratie) en heeft dus als bedoeling dat gemeenten en provincies meer verantwoordelijkheden hebben als het gaat om asielopvang. Tot nu toe is het zo dat het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) op zoek moet naar een gemeente die wil meewerken aan een opvanglocatie. Straks worden ze zelf verantwoordelijk om plek te regelen voor een bepaald aantal mensen.
Het is namelijk zo dat er vooral in Ter Apel en een beperkt aantal andere gemeenten veel asielzoekers worden opgevangen, terwijl er ook gemeenten zijn die dat niet of minder doen. De Spreidingswet moet er dus voor zorgen dat de opvang beter verdeeld wordt. Binnen een provincie kunnen gemeenten onderling wel ‘uitruilen’ als er maar voldoende opvangplekken komen.
Hoe gaat de Spreidingswet dan in zijn werk?
De voornaamste kritiek die wordt geleverd als het om de Spreidingswet gaat, is dat de wet wordt neergezet als een ‘dwangwet’. Het is echter belangrijk om te benadrukken dat het stukje ‘dwang’ alleen wordt ingezet indien dit noodzakelijk is.
Het bestuurlijke overleg tussen het kabinet, de provincies en de gemeenten wordt in de nieuwe wet opgedeeld in fases. Aan het begin van het jaar krijgen gemeenten drie maanden de tijd om uit eigen beweging te laten weten hoeveel opvangplekken zij kunnen bieden.
Vervolgens maakt de dienstdoende staatssecretaris de balans op: hoeveel asielzoekers verwacht Nederland dat jaar en hoeveel plekken zijn er beschikbaar? Als er een tekort dreigt, krijgen de provinciebesturen een rol. Zij moeten dan voor 1 november nieuwe plekken losweken bij hun eigen gemeenten. Pas als ook dat onvoldoende oplevert, kan de staatssecretaris overgaan tot een gedwongen verdeling van de nog resterende asielzoekers.
Bonussen voor bieden van plekken
Overigens kan het bieden van plekken veel geld opleveren voor een gemeentebestuur. Hoewel de precieze bedragen nog vastgesteld moeten worden, kan een gemeente die snel levert (ofwel in de eerste drie maanden) en meer dan honderd plekken voor de komende vijf jaar garandeert, naar verwachting op een bonus van €5000 per plek rekenen. Gemeenten die snel leveren, maar geen plek voor de aankomende vijf jaar kunnen garanderen, kunnen rekenen op een bedrag van €2500 per plek. Gemeenten die afwachten en uiteindelijk moeten worden gedwongen, krijgen nog maar 1.500 euro per plek.
Blijf up-to-date over nieuws en andere interessante informatie!
Bij Juristenblog.nl proberen we je zo adequaat mogelijk te informeren over veel aspecten van het recht. Vond je deze blog interessant? Houd dan ook zeker onze andere blogartikelen in de gaten!
Afgelopen week werd bekend dat de omstreden Spreidingswet is aangenomen door de meerderheid in de Eerste Kamer. Op z’n minst verassend te noemen, omdat de VVD in de Eerste Kamer een ander standpunt heeft ingenomen dan in de Kamerleden Tweede Kamer. De Eerste Kamer heeft namelijk vóór gestemd, terwijl de Tweede Kamer tegen de wet is. De wet moet helpen om asielzoekers beter te verdelen over alle gemeenten. Hoe de wet werkt en wat de wet precies inhoudt, leggen we je in deze blog graag uit.
Deze wet is op de politieke agenda gekomen door de aanhoudende capaciteitsproblemen in de asielopvang. Tijdens de coronaperiode kwamen er veel minder asielzoekers naar Nederland, waardoor de opvangplekken werden afgeschaald. Toen het aantal asielzoekers na de coronacrisis weer steeg, bleven de opvangplekken achter. Daarnaast leveren niet alle gemeenten plekken. De Spreidingswet moet ervoor zorgen dat dit gelijker wordt getrokken.
Waarom is deze wet noodzakelijk?
Uiteraard zullen de meningen verschillen of deze wet noodzakelijk is ja of nee, maar het feit blijft dat Nederland al lange tijd kampt met een vastgelopen asielopvang. De toestroom van asielzoekers is groot, maar alle asielzoekerscentra zitten vol. Wanneer asielzoekers naar Nederland komen, hebben ze eenmaal onderdak nodig. Het aanmeldcentrum in Ter Apel draait overuren. Afgelopen zomer moesten sommige mensen zelfs buiten slapen, omdat er simpelweg geen plek was.
Op dit moment is het niet de taak van een gemeente om geschikte locaties aan te dragen voor de opvang van asielzoekers. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Het afgelopen jaar is echter gebleken dat deze vrijblijvendheid niet werkt, aangezien niet alle gemeenten reageerden op oproepen om geschikte locaties aan te dragen. Hierdoor kwamen duizenden asielzoekers in tijdelijke noodlocaties terecht, die vaak ongeschikt waren voor bewoning.
Spreidingswet aangenomen: wat houdt het in?
Hoewel het woord het misschien al wat verraad, is de Spreidingswet een wet die ervoor moet zorgen dat asielzoekers beter worden verdeeld over gemeenten. Het idee van de Spreidingswet komt van staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel en Migratie) en heeft dus als bedoeling dat gemeenten en provincies meer verantwoordelijkheden hebben als het gaat om asielopvang. Tot nu toe is het zo dat het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) op zoek moet naar een gemeente die wil meewerken aan een opvanglocatie. Straks worden ze zelf verantwoordelijk om plek te regelen voor een bepaald aantal mensen.
Het is namelijk zo dat er vooral in Ter Apel en een beperkt aantal andere gemeenten veel asielzoekers worden opgevangen, terwijl er ook gemeenten zijn die dat niet of minder doen. De Spreidingswet moet er dus voor zorgen dat de opvang beter verdeeld wordt. Binnen een provincie kunnen gemeenten onderling wel ‘uitruilen’ als er maar voldoende opvangplekken komen.
Hoe gaat de Spreidingswet dan in zijn werk?
De voornaamste kritiek die wordt geleverd als het om de Spreidingswet gaat, is dat de wet wordt neergezet als een ‘dwangwet’. Het is echter belangrijk om te benadrukken dat het stukje ‘dwang’ alleen wordt ingezet indien dit noodzakelijk is.
Het bestuurlijke overleg tussen het kabinet, de provincies en de gemeenten wordt in de nieuwe wet opgedeeld in fases. Aan het begin van het jaar krijgen gemeenten drie maanden de tijd om uit eigen beweging te laten weten hoeveel opvangplekken zij kunnen bieden.
Vervolgens maakt de dienstdoende staatssecretaris de balans op: hoeveel asielzoekers verwacht Nederland dat jaar en hoeveel plekken zijn er beschikbaar? Als er een tekort dreigt, krijgen de provinciebesturen een rol. Zij moeten dan voor 1 november nieuwe plekken losweken bij hun eigen gemeenten. Pas als ook dat onvoldoende oplevert, kan de staatssecretaris overgaan tot een gedwongen verdeling van de nog resterende asielzoekers.
Bonussen voor bieden van plekken
Overigens kan het bieden van plekken veel geld opleveren voor een gemeentebestuur. Hoewel de precieze bedragen nog vastgesteld moeten worden, kan een gemeente die snel levert (ofwel in de eerste drie maanden) en meer dan honderd plekken voor de komende vijf jaar garandeert, naar verwachting op een bonus van €5000 per plek rekenen. Gemeenten die snel leveren, maar geen plek voor de aankomende vijf jaar kunnen garanderen, kunnen rekenen op een bedrag van €2500 per plek. Gemeenten die afwachten en uiteindelijk moeten worden gedwongen, krijgen nog maar 1.500 euro per plek.
Blijf up-to-date over nieuws en andere interessante informatie!
Bij Juristenblog.nl proberen we je zo adequaat mogelijk te informeren over veel aspecten van het recht. Vond je deze blog interessant? Houd dan ook zeker onze andere blogartikelen in de gaten!
Over Juristenblog.nl
Het team van Juristenblog.nl bestaat uit ervaren juristen. Wekelijks wordt onderzoek gedaan naar interessante onderwerpen waarover geschreven kan worden. Vervolgens schrijft de jurist met de meeste kennis van het onderwerp de betreffende blog. Op deze manier blijft ons concept up-to-date en relevant.
Gerelateerde berichten
Schrijf je in & Blijf op de hoogte
Laat hieronder je e-mailadres achter en ontvang elke maandagochtend een overzicht van de meest recente berichten die op juristenblog.nl zijn verschenen.
We spammen niet. Je kunt je op ieder moment uitschrijven.