Jetblast arrest (ECLI:NL:HR:2004:AO4224)

Het Jetblast arrest (ECLI:NL:HR:2004:AO4224) behandeld de mate waarin partijen veiligheidsmaatregelen moeten treffen wanneer ze een gevaarlijke situatie creëren. Deze eis volgt uit het kelderluik arrest (ECLI:NL:HR:1965:AB7079), waarin het toetsingskader voor dit arrest is geformuleerd. In dit arrest zijn waarschuwingsborden geplaatst om personen te waarschuwen voor een slecht zichtbaar gevaar. Het arrest gaat over de gronden heen van de plicht tot het nemen van voldoende toereikende veiligheidsmaatregelen. Lees de rest van deze blog om meer te leren over het feitelijke referentiekader, de rechtsoverweging en het vonnis in het Jetblast arrest.

Feitelijk referentiekader

Eiseres was als toerist op vakantie in Sint Maarten. Een van de grote attracties op Sint Maarten is de mogelijkheid om dicht bij het opstijgend en landend vliegverkeer te staan. De mogelijkheid om deze vliegtuigen van zo dichtbij te bekijken trekt toerisme naar de luchthaven toe. De luchthaven heeft ter waarschuwing borden geplaatst, met de intentie om toeristen te waarschuwen voor het gevaar van de luchtstromen die uit de motoren komen: een jetblast. De eiseres ging kijken naar het vliegverkeer bij de luchthaven en deed dit op een plaats waar vaker toeristen stonden desondanks de waarschuwing. Ze werd geraakt door een jetblast van een overvliegend vliegtuig. Deze jetblast heeft haar tegen rotsen aan geworpen, hieraan heeft ze letsel en shock overgehouden.

Rechtsoverweging:

In de onderstaande quote van de Hoge Raad kan u de directe tekst uit de rechtszaak lezen. Om de rechtsoverweging overzichtelijk te maken hebben we de criteria uit deze tekst samengevat en hieronder uiteengezet:

• Een rechtspersoon creëert een situatie, of laat deze voortduren;
• De situatie kan gevaarlijk zijn voor personen als er niet voldoende wordt opgelet of voorzichtigheid wordt toegepast;
• Van de veroorzaker wordt geëist dat de nodige veiligheidsmaatregelen getroffen worden om het gevaar te beperken of weg te nemen;
• De veiligheidsmaatregelen zijn afhankelijk van de waarschijnlijkheid dat hieruit een ongeval volgt, de zorgvuldigheid en oplettendheid die in het maatschappelijk verkeer verwacht kan worden en de mate van bezwaarlijkheid van de te nemen veiligheidsmaatregelen.

De overweging van de Hoge Raad:

3.4.1 Onderdeel 2 bestrijdt met een aantal rechts- en motiveringsklachten het oordeel van het hof in rov. 4.7 van zijn vonnis dat het plaatsen van waarschuwingsborden in het onderhavige geval een afdoende maatregel is. Met het oog op de beoordeling van deze klachten moet worden vooropgesteld dat bij de beantwoording van de vraag of aan iemand die een situatie in het leven roept of laat voortbestaan die voor anderen bij niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid gevaarlijk is, de eis kan worden gesteld dat hij met het oog daarop bepaalde veiligheidsmaatregelen neemt – en of derhalve het achterwege laten van die maatregelen in strijd is met de zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer betaamt ten aanzien van eens anders persoon of goed – moet worden gelet niet alleen op de mate van waarschijnlijkheid waarmee de niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid kan worden verwacht, maar ook op de hoegrootheid van de kans dat daaruit ongevallen ontstaan, op de ernst die de gevolgen daarvan kunnen hebben, en op de mate van bezwaarlijkheid van te nemen veiligheidsmaatregelen (vgl. HR 5 november 1965, NJ 1966, 136). Tegen de achtergrond van deze maatstaf overweegt de Hoge Raad omtrent de afzonderlijke klachten als volgt.

Nadere uitwerking van de rechtsoverweging en het vonnis

De volgende overwegingen zijn van belang in het Jetblast arrest. Het vliegveld heeft waarschuwingen geplaatst, echter speelt de vraag of deze voldoende zijn geweest. Het gevaar van een jetblast is niet onmiddellijk zichtbaar, waardoor veel personen onvoldoende oplettend zullen zijn. De plek was eveneens een bekende toeristische trekpleister. Door deze factoren is de kans op een ongeval hoog, en de mate van oplettendheid en voorzichtigheid laag.

Het vliegveld heeft slechts enkele waarschuwingsborden geplaatst, waarvan al duidelijk was geworden dat personen daar niet altijd gehoor aan geven vanwege het onzichtbare gevaar. Het is voor een vliegveld niet ongewoon om meer maatregelen te plaatsen omdat het vliegverkeer immers gevaar oplevert. Maar het vliegveld heeft geen zwaardere maatregelen genomen, bijvoorbeeld door hekwerken te plaatsen. Dit wordt niet als onredelijk bezwarend gezien.

Het vonnis van de Hoge Raad stelt de eiseres in gelijk. De Hoge Raad heeft in het voordeel van de eiseres gesproken. Het vonnis van het Hof waarin het vliegveld in het gelijk is gesteld is vernietigd en de zaak is teruggestuurd naar het Hof. De waarschuwing in de vorm van enkel een bord zou onvoldoende zijn geweest.

Conclusie

In deze casu was onvoldoende rekening gehouden met de voorzichtigheid en oplettendheid dat verwacht kan worden van mensen. Er bestond een gevaar dat hoogstwaarschijnlijk zou uitlopen op ongevallen als geen passende voorzorgsmaatregelen genomen zouden worden. Het vliegveld heeft onvoldoende veiligheidsmaatregelen getroffen met enkel de waarschuwingsborden.

Blijf up-to-date over aansprakelijkheid voor werknemers en andere interessante informatie over aansprakelijkheidsrecht!

Bij Juristenblog.nl proberen we zo adequaat mogelijk te informeren over alles wat met aansprakelijkheidsrecht te maken heeft. Vond je deze blog interessant? Houd dan ook zeker onze andere blogartikelen over aansprakelijkheidsrecht in de gaten!