Het ging na de zomerstop direct mis bij het voetbal en het was weer goed raak. Bij de voetbalwedstrijd tussen FC Twente en het Zweedse Hammarby in de voorronde van de Conference League braken rellen uit. Tien mensen werden aangehouden. Hoe kan het dat de rellen nu alweer de kop opsteken? En wat moet er gebeuren om een definitief einde te maken aan het voetbalgeweld? In deze blog vertellen we meer over geweld tijdens voetbalwedstrijden.

Rellen op tribune in stadion FC Twente

Bij de wedstrijd tussen FC Twente en het Zweedse Hammarby in de Conference League zijn rellen uitgebroken. Vooral na de wedstrijd ging het mis op de hoofdtribune van de Grolsch Veste in Enschede. Ook buiten het stadion was het lange tijd onrustig.

De Mobiele Eenheid is ingezet om de orde te herstellen. De politie heeft rond het stadion tien mensen aangehouden, onder wie een minderjarige. Ze worden verdacht van openlijke geweldpleging, mishandeling en belediging.

“Waar slaat dit nou op?”, vraagt Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse Politiebond (NPB), zich af. “Er heerst inmiddels moedeloosheid onder de politiemensen. We houden ons hart vast. Het gevoel dat er nu heerst is: daar gaan we weer. We kunnen weer uit onze dienst worden gehaald en moeten de ME overal achter de hand houden.”

Wat is voetbalgeweld- en vandalisme?

Voetbalvandalisme en -geweld zijn geen juridisch gedefinieerde begrippen en zijn ook niet als delict in het Wetboek van Strafrecht te vinden.  Een eenduidige definiëring is dus van belang. Het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme (CIV) hanteert de volgende definitie van ‘voetbalvandalisme’: ‘Gedragingen van personen alleen of in groepsverband in relatie tot het voetbal, die te maken hebben met verstoring van de openbare orde/veiligheid en/of het plegen van strafbare feiten’. Zo stelt het Openbaar Ministerie (OM).

Maatregelen tijdens voetbalwedstrijden

Waar het gaat om de orde en veiligheid rondom voetbalwedstrijden in en rondom het stadion berust die eigen verantwoordelijkheid in eerste instantie bij de organisatoren van de wedstrijden. Op lokaal niveau kunnen hierover in een convenant aanvullende afspraken gemaakt worden. Een instrument dat ten behoeve van de veiligheid door de BVO’s, stadionbeheerders en de KNVB kan worden gebruikt is het opleggen van een civielrechtelijk stadionverbod en/of een civielrechtelijke boete aan de voetbalvandalen.

Een belangrijke taak heeft de KNVB ook met betrekking tot het zelf nemen van preventieve maatregelen en tot het stimuleren van de BVO’s om preventieve maatregelen te nemen. Het optreden van de politie en het OM is, naast het actief verstrekken van informatie in geval sprake is van voetbalvandalisme, aanvullend en ligt in het verlengde van de door de KNVB en de BVO’s te nemen preventieve maatregelen.

Pleiten voor strengere maatregelen

Demissionair justitieminister Dilan Yesilgöz wil supportersgeweld bij voetbalwedstrijden harder aanpakken en gaat kijken naar de aanpak in onder meer Engeland. Daar legt de rechter naast jarenlange stadionverboden ook celstraffen en boetes op aan supporters die over de schreef gaan.

Hoewel er al jaren gepleit wordt voor strengere regelgeving, is dat volgens hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer niet nodig. Er worden volgens hem wel degelijk zware straffen opgelegd, soms zelfs gevangenisstraffen en hoge boetes.

Ook het Auditteam Voetbal en Veiligheid geeft aan dat Nederland “heel strenge regels” heeft. “Dat wordt vaak vergeten”, zegt Vincent van der Vlies, adviseur van consultancyfirma Berenschot en ondersteuner van het auditteam dat advies geeft over de aanpak van geweld bij voetbal in Nederland.

Volgens Brouwer en Van Rhee is een deel van de oplossing voor het toenemende geweld dat hooligans met hun neus op de feiten moeten worden gedrukt. Zo moet duidelijker gemaakt worden welke straffen hen boven het hoofd hangen. Om rellende supporters af te schrikken geeft Van der Vlies aan dat het uit de anonimiteit halen van de misdadigers op basis van goede camerabeelden werkt om op termijn de veiligheid in en rond stadions te vergroten.

Aanpak voetbalgeweld

Een hooligan kan op verschillende manieren worden gestraft:

  • Geldboete of gevangenisstraf

Als de politie een hooligan aanhoudt, kan deze een proces-verbaal krijgen. In dat geval behandelt een officier van justitie de zaak en kan de hooligan voor de rechter brengen. Deze kan de voetbalvandaal een boete of zelfs een gevangenisstraf geven.

  • Stadionverbod hooligans

Een andere mogelijkheid is dat het OM een hooligan een stadionverbod geeft. De hooligan mag dan voor een bepaalde tijd geen wedstrijden van de eigen club bezoeken. Het OM kan de voetbalvandaal ook een meldplicht geven. De hooligan moet zich dan bij de politie melden tijdens wedstrijden van de eigen club.

  • Verbod voor alle voetbalstadions

Een andere strafmaatregel is civiele uitsluiting. De officier van justitie geeft dan informatie over een aangehouden relschopper door aan de KNVB. De KNVB kan die relschopper dan de toegang verbieden tot alle stadions in Nederland. Een civiele uitsluiting duurt minstens 3 maanden en kan oplopen tot meer dan 1 jaar.

  • HALT-straffen

Voor jongeren tussen de 12 en 18 jaar bestaan er ook alternatieve straffen. Dit zijn de zogeheten HALT-projecten (Het ALTernatief). Bijvoorbeeld bussen wassen of tribunes schoonmaken.

Databank voetbalvandalen en ongeregeldheden

De politie registreert hooligans en ongeregeldheden met voetbalgeweld in een centrale databank. Deze databank heet het Ketensysteem Voetbal en Veiligheid. Gemeenten, politie, voetbalclubs en het OM gebruiken de gegevens uit dit systeem. Ze schatten voor elke wedstrijd de veiligheidsrisico’s in. Maar ook de inzet van politie, stewards en particuliere beveiligers bepalen zij met hulp van deze gegevens.

Wil je meer lezen over het strafrecht?

We houden nauwlettend in de gaten of er nieuwe ontwikkelingen zijn. Vond je deze blog nou interessant en wil je meer van dit soort blogs lezen? Houdt dan onze andere blogs over het strafrecht in de gaten!

Het ging na de zomerstop direct mis bij het voetbal en het was weer goed raak. Bij de voetbalwedstrijd tussen FC Twente en het Zweedse Hammarby in de voorronde van de Conference League braken rellen uit. Tien mensen werden aangehouden. Hoe kan het dat de rellen nu alweer de kop opsteken? En wat moet er gebeuren om een definitief einde te maken aan het voetbalgeweld? In deze blog vertellen we meer over geweld tijdens voetbalwedstrijden.

Rellen op tribune in stadion FC Twente

Bij de wedstrijd tussen FC Twente en het Zweedse Hammarby in de Conference League zijn rellen uitgebroken. Vooral na de wedstrijd ging het mis op de hoofdtribune van de Grolsch Veste in Enschede. Ook buiten het stadion was het lange tijd onrustig.

De Mobiele Eenheid is ingezet om de orde te herstellen. De politie heeft rond het stadion tien mensen aangehouden, onder wie een minderjarige. Ze worden verdacht van openlijke geweldpleging, mishandeling en belediging.

“Waar slaat dit nou op?”, vraagt Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse Politiebond (NPB), zich af. “Er heerst inmiddels moedeloosheid onder de politiemensen. We houden ons hart vast. Het gevoel dat er nu heerst is: daar gaan we weer. We kunnen weer uit onze dienst worden gehaald en moeten de ME overal achter de hand houden.”

Wat is voetbalgeweld- en vandalisme?

Voetbalvandalisme en -geweld zijn geen juridisch gedefinieerde begrippen en zijn ook niet als delict in het Wetboek van Strafrecht te vinden.  Een eenduidige definiëring is dus van belang. Het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme (CIV) hanteert de volgende definitie van ‘voetbalvandalisme’: ‘Gedragingen van personen alleen of in groepsverband in relatie tot het voetbal, die te maken hebben met verstoring van de openbare orde/veiligheid en/of het plegen van strafbare feiten’. Zo stelt het Openbaar Ministerie (OM).

Maatregelen tijdens voetbalwedstrijden

Waar het gaat om de orde en veiligheid rondom voetbalwedstrijden in en rondom het stadion berust die eigen verantwoordelijkheid in eerste instantie bij de organisatoren van de wedstrijden. Op lokaal niveau kunnen hierover in een convenant aanvullende afspraken gemaakt worden. Een instrument dat ten behoeve van de veiligheid door de BVO’s, stadionbeheerders en de KNVB kan worden gebruikt is het opleggen van een civielrechtelijk stadionverbod en/of een civielrechtelijke boete aan de voetbalvandalen.

Een belangrijke taak heeft de KNVB ook met betrekking tot het zelf nemen van preventieve maatregelen en tot het stimuleren van de BVO’s om preventieve maatregelen te nemen. Het optreden van de politie en het OM is, naast het actief verstrekken van informatie in geval sprake is van voetbalvandalisme, aanvullend en ligt in het verlengde van de door de KNVB en de BVO’s te nemen preventieve maatregelen.

Pleiten voor strengere maatregelen

Demissionair justitieminister Dilan Yesilgöz wil supportersgeweld bij voetbalwedstrijden harder aanpakken en gaat kijken naar de aanpak in onder meer Engeland. Daar legt de rechter naast jarenlange stadionverboden ook celstraffen en boetes op aan supporters die over de schreef gaan.

Hoewel er al jaren gepleit wordt voor strengere regelgeving, is dat volgens hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer niet nodig. Er worden volgens hem wel degelijk zware straffen opgelegd, soms zelfs gevangenisstraffen en hoge boetes.

Ook het Auditteam Voetbal en Veiligheid geeft aan dat Nederland “heel strenge regels” heeft. “Dat wordt vaak vergeten”, zegt Vincent van der Vlies, adviseur van consultancyfirma Berenschot en ondersteuner van het auditteam dat advies geeft over de aanpak van geweld bij voetbal in Nederland.

Volgens Brouwer en Van Rhee is een deel van de oplossing voor het toenemende geweld dat hooligans met hun neus op de feiten moeten worden gedrukt. Zo moet duidelijker gemaakt worden welke straffen hen boven het hoofd hangen. Om rellende supporters af te schrikken geeft Van der Vlies aan dat het uit de anonimiteit halen van de misdadigers op basis van goede camerabeelden werkt om op termijn de veiligheid in en rond stadions te vergroten.

Aanpak voetbalgeweld

Een hooligan kan op verschillende manieren worden gestraft:

  • Geldboete of gevangenisstraf

Als de politie een hooligan aanhoudt, kan deze een proces-verbaal krijgen. In dat geval behandelt een officier van justitie de zaak en kan de hooligan voor de rechter brengen. Deze kan de voetbalvandaal een boete of zelfs een gevangenisstraf geven.

  • Stadionverbod hooligans

Een andere mogelijkheid is dat het OM een hooligan een stadionverbod geeft. De hooligan mag dan voor een bepaalde tijd geen wedstrijden van de eigen club bezoeken. Het OM kan de voetbalvandaal ook een meldplicht geven. De hooligan moet zich dan bij de politie melden tijdens wedstrijden van de eigen club.

  • Verbod voor alle voetbalstadions

Een andere strafmaatregel is civiele uitsluiting. De officier van justitie geeft dan informatie over een aangehouden relschopper door aan de KNVB. De KNVB kan die relschopper dan de toegang verbieden tot alle stadions in Nederland. Een civiele uitsluiting duurt minstens 3 maanden en kan oplopen tot meer dan 1 jaar.

  • HALT-straffen

Voor jongeren tussen de 12 en 18 jaar bestaan er ook alternatieve straffen. Dit zijn de zogeheten HALT-projecten (Het ALTernatief). Bijvoorbeeld bussen wassen of tribunes schoonmaken.

Databank voetbalvandalen en ongeregeldheden

De politie registreert hooligans en ongeregeldheden met voetbalgeweld in een centrale databank. Deze databank heet het Ketensysteem Voetbal en Veiligheid. Gemeenten, politie, voetbalclubs en het OM gebruiken de gegevens uit dit systeem. Ze schatten voor elke wedstrijd de veiligheidsrisico’s in. Maar ook de inzet van politie, stewards en particuliere beveiligers bepalen zij met hulp van deze gegevens.

Wil je meer lezen over het strafrecht?

We houden nauwlettend in de gaten of er nieuwe ontwikkelingen zijn. Vond je deze blog nou interessant en wil je meer van dit soort blogs lezen? Houdt dan onze andere blogs over het strafrecht in de gaten!

Over Juristenblog.nl

Het team van Juristenblog.nl bestaat uit ervaren juristen. Wekelijks wordt onderzoek gedaan naar interessante onderwerpen waarover geschreven kan worden. Vervolgens schrijft de jurist met de meeste kennis van het onderwerp de betreffende blog. Op deze manier blijft ons concept up-to-date en relevant.

Schrijf je in & Blijf op de hoogte

Laat hieronder je e-mailadres achter en ontvang elke maandagochtend een overzicht van de meest recente berichten die op juristenblog.nl zijn verschenen.

We spammen niet. Je kunt je op ieder moment uitschrijven.