Wanneer mag de politie mij aanhouden?

Soms ontstaat er een ongelukkige situatie waarin de politie je wilt aanhouden. Soms terecht, maar ook soms (volgens jou) onterecht. Waar ligt de grens? Wij hebben het voor je uitgezocht, lees gauw verder!

Aanhouden of staande houden

Ten eerste is het belangrijk om vast te stellen wat aanhouden is en wat staande houden is, de twee worden nog wel eens door elkaar gehaald. Het grootste verschil zit hem in het vervolg, bij staande houden mag je na de confrontatie gewoon weer naar huis. Bij een aanhouding moet je mee naar het politiebureau voor verder onderzoek.

We kunnen dit het beste uiteenzetten in een voorbeeld:

• Staande houden: je hebt je lichten niet aanstaan op je fiets, de politie laat je stilstaan en je krijgt een geldboete.
• Aanhouden: je wordt betrapt op het stelen van een scooter, de politie confronteert je hiermee en je wordt meegenomen naar het politiebureau.

Het zit hem dus ook in de ernst van het strafbare feit dat je hebt gepleegd. Je wordt namelijk niet staande gehouden wanneer je iemand tegen zijn hoofd hebt geschopt en je wordt niet aangehouden als je door rood rijdt op de fiets.

Wanneer bevoegd tot aanhouden?

De politie mag je aanhouden als je vermoedelijk een verdachte bent. Volgens de wet ben je een verdachte als je aanzien uit feiten of omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld bestaat van het plegen van dat strafbare feit. Oftewel, als er een melding is binnengekomen van een witte jongeman van 1.80 met rode stekels en een zwarte hoodie met paarse schoenen en jij draagt dit? Dan ben je redelijkerwijs aan te merken als verdachte.

Maar, voldoe je totaal niet aan het beeld en ben je een meisje met lange blonde haren die op haar hakken loopt maar nog steeds 1.65 is? Dan mag de politie jou niet als verdachte aanhouden. Lijkt logisch toch?

Al hoef je niet helemaal te voldoen aan de specificaties, het kan zijn dat degene die de melding maakt geschrokken is en niet goed heeft gezien of de schoenen van de verdachte nou rood of roze waren, of dat het postuur gespierd of juist voller was. Daarom mag de politie bij een redelijk vermoeden van verdachte je al aanhouden.

In de praktijk is dit soms lastiger dan gedacht, etnisch profileren en mensen die het totaal niet eens zijn met dat ze worden aangesproken blijven twee lastige onderwerpen binnen de politie en het recht.

Burgerarrest

Er bestaat ook nog zoiets als een burgerarrest, hier heb je wellicht wel eens van gehoord. Als je als gewone burger (lees: geen ambtelijke functie zoals politie of handhaving) iemand betrapt op een strafbaar feit plegen, dan mag je deze persoon aanhouden. Maar, dit moet je wel kunnen toetsen aan de volgende voorwaarden:

• Je moet de verdachte direct aan de politie overdragen;
• Je mag, om te voorkomen dat de verdachte wegloopt, dwang uitoefenen. Bijvoorbeeld door de verdachte vast te houden. Het gebruikte geweld mag niet verder gaan dan nodig om te bereiken dat de verdachte er niet vandoor gaat.
• Er is een duidelijke grens waar de geweldstoepassing moet ophouden. Heeft de verdachte zich overgegeven of is de verdachte weerloos? Dan is het doel bereikt en is er geen geweld meer nodig. Dat geldt voor een aanhouding door de politie, maar ook als je als burger iemand aanhoudt.

Uiteraard is hier ook een wettelijke bepaling voor, het burgerarrest is namelijk geregeld in artikel 53 van het Wetboek van Strafvordering. Er wordt namelijk gesteld dat ‘’in geval van ontdekking op heterdaad van een strafbaar feit is een ieder bevoegd om de verdachte aan te houden’’. In makkelijkere taal betekent dit dus, iedereen mag een ander aanhouden als ze hen op heterdaad betrappen op een strafbaar feit.

Maar, wat is dan op heterdaad? De definitie van heterdaad is wanneer een misdrijf bezig is of net is gepleegd. Dus, of op het moment zelf of direct erna. Met direct erna wordt een maximum aangehouden van enkele uren.

Conclusie

Een politieagent mag je aanhouden wanneer je een verdachte bent. Aangehouden moet niet in de war worden gehaald met staande houden, bij staande houden gaat het om iets kleins als geen licht op je fiets en staande houden gaat om heftigere misdrijven. Je bent een verdachte wanneer je uiterlijke kenmerken of omstandigheden doen vermoeden dat je te maken hebt met het strafbare feit.

Niet alleen politieagenten mogen mensen aanhouden, ook burgers zoals jij en ik mogen dat. Maar, dit mag alleen als je iemand op heterdaad betrapt. Je mag hierbij geweld gebruiken, maar niet excessief.

Wil je meer van dit soort interessante artikelen lezen? Bekijk dan eens onze homepage, waar we onder andere blogs hebben over privacyrecht, huurrecht en nog veel meer!