Het Openbaar Ministerie (OM) handhaaft de rechtsorde in Nederland en voert strafrechtelijke taken uit. De Procureur Generaal Hoge Raad is hier onderdeel van. De landelijke leiding ligt namelijk bij het College van procureurs-generaal, dat toezicht houdt op opsporing, vervolging en executie van strafbare feiten. Dit College zorgt voor samenhang, kwaliteit en consistent beleid binnen het OM en geeft richting aan de werkzaamheden van alle parketten en gespecialiseerde eenheden. De procureurs-generaal spelen een sleutelrol in het bewaken van rechtmatigheid, het sturen van opsporingsbeleid en het ondersteunen van officieren van justitie bij hun dagelijkse taken. Zo vormt het College van procureurs-generaal het centrale orgaan dat de integriteit en effectiviteit van het OM garandeert.
Lees meer in dit artikel over de bevoegdheden en taken van het OM en de procureurs-generaal op juristenblog.nl.
Procureur Generaal Hoge Raad: Wat doet het OM?
Het Openbaar Ministerie handhaaft de rechtsorde en voert verschillende wettelijk vastgestelde taken uit. Het bepaalt wie voor de strafrechter moet verschijnen en voor welk strafbaar feit. Het OM is de enige instantie die strafrechtelijke vervolging kan starten.
Deze hoofdtaak bestaat uit drie onderdelen.
- Het OM stuurt de opsporing van strafbare feiten aan. Het draagt de eindverantwoordelijkheid voor een rechtmatige uitvoering van opsporing door politie en bijzondere opsporingsdiensten.
- Het beslist vervolgens over de vervolging van strafbare feiten. Het kan een zaak voor de rechter brengen, een strafbeschikking opleggen, een transactie aanbieden of besluiten tot seponeren.
- Het OM houdt ook toezicht op de uitvoering van opgelegde straffen en maatregelen. Het ziet erop toe dat boetes worden betaald, gevangenisstraffen worden uitgezeten, taakstraffen correct worden uitgevoerd en maatregelen worden nageleefd.
Organisatie en landelijke spreiding
Het OM vormt een landelijke organisatie met vestigingen in het hele land. Officieren van justitie behandelen jaarlijks grote aantallen zaken op tien arrondissementsparketten, het Landelijk Parket, het Functioneel Parket en het parket Centrale Verwerking OM. Administratieve en juridische specialisten ondersteunen hen. Hoofdofficieren van justitie leiden de parketten. Het ressortsparket behandelt zaken in hoger beroep en heeft vier vestigingen. Een advocaat-generaal vertegenwoordigt daar het OM.
Het College van procureurs-generaal vormt de landelijke leiding van het OM. De minister van Justitie en Veiligheid draagt de politieke verantwoordelijkheid voor het OM. De minister bepaalt samen met het College de prioriteiten voor opsporing en vervolging.
Leiding en politieke verantwoordelijkheid
Het OM legt op twee niveaus verantwoording af. De rechter beoordeelt tijdens de zitting of het OM en de politie hun werk correct hebben uitgevoerd. Officieren van justitie werken onafhankelijk en bewaken de rechtmatigheid van opsporing en vervolging. Zij maken samen met rechters deel uit van de onafhankelijke rechterlijke macht.
Het OM legt daarnaast verantwoording af aan de minister van Justitie en Veiligheid. De minister draagt de politieke verantwoordelijkheid voor het handelen van het OM. De minister kan algemene en bijzondere aanwijzingen geven over de uitvoering van taken en bevoegdheden binnen het OM. Deze aanwijzingen worden openbaar gemaakt. De minister kan volgens vastgestelde procedures bepalen dat het OM een concrete zaak wel of niet vervolgt.
Binnen het ministerie ligt de beheersverantwoordelijkheid voor het OM bij de Directeur-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving. De minister blijft verantwoordelijk voor het beleid.
OM en de Procureur Generaal Hoge Raad: Achtergrond
Het Reglement van Orde, in werking sinds 1999, is met ingang van 9 september 2022 ingetrokken. Het reglement trad kort na de reorganisatie van het Openbaar Ministerie (OM) in werking. Met de oprichting van het College van procureurs-generaal veranderde de verhouding tussen de procureurs-generaal en de minister ingrijpend. Voorheen vergaderden de procureurs-generaal onder voorzitterschap van de minister. Sinds 1999 vergadert het College onder leiding van een door de minister benoemde procureur-generaal. De positie van de voorzitter kreeg dat jaar een wettelijke basis in artikel 130 van de Wet RO.
Het College van procureurs-generaal vormt de landelijke leiding van het OM. Deze bepaalt het landelijke opsporings- en vervolgingsbeleid en bewaakt samenhang, kwaliteit en consistentie en bestaat uit Prof. Dr. Mr. M. R. Otte, mr. A.R.E. G. Schram, mr. S.J.S. S. Preenen, mr. F.M. F. Damme en tenslotte drs. J.J. Groen MCM. Het College van procureurs-generaal breidt hiermee de expertise uit voor financiën, bedrijfsvoering, digitalisering en huisvesting. Het College van procureurs-generaal houdt toezicht op de correcte uitvoering van landelijke richtlijnen door alle parketten en is daarmee verantwoordelijk voor de integrale aansturing van het OM.
Parket-Generaal
Het College wordt ondersteund door een ambtelijke staf. Samen vormen zij het Parket-Generaal. De staf ondersteunt het College om de organisatie deskundig, proactief en tegen verantwoorde kosten te besturen. De staf richt zich op heldere beleidsvorming, toezicht op de parketten en randvoorwaarden voor effectieve bedrijfsvoering. De missie van het Parket-Generaal is duidelijk: het stelt het College in staat om uitmuntend te presteren.
Medewerkers werken creatief, betrouwbaar en tijdig en leveren kwaliteit. De directeur van het Parket-Generaal leidt verschillende afdelingen, waaronder Bestuurlijke en Juridische Zaken, Beleid en Strategie, Communicatie, het Wetenschappelijk Bureau OM, Besturing en bekostiging, het Bestuurssecretariaat en de Stafdienst. Het Wetenschappelijk Bureau fungeert als een toonaangevend kenniscentrum voor juridische professionals binnen het OM.
Arrondissementsparketten
Het OM heeft in elk arrondissement een eigen arrondissementsparket. Officieren van justitie, parketsecretarissen en ondersteunende medewerkers werken er onder leiding van een hoofdofficier van justitie. De hoofdofficier heeft het gezag over de politie-eenheid in dat gebied. De Wet herziening gerechtelijke kaart verminderde in 2013 het aantal arrondissementen van negentien naar tien en het aantal ressorten van vijf naar vier. De nieuwe indeling vergroot de capaciteit en kwaliteit van de rechterlijke organisatie. De Eerste Kamer nam bij de stemming over deze wet de motie-Beuving aan. De motie vroeg om aparte rechtbanken in Overijssel en Gelderland. Het gebied vormt echter nog steeds één politie-eenheid en één arrondissementsparket Oost-Nederland.
Landelijk Parket
Het Landelijk Parket bestrijdt nationaal en internationaal georganiseerde misdaad en terrorisme. Officieren van justitie en ondersteunende medewerkers confronteren criminelen met het strafrecht. De hoofdofficier van het Landelijk Parket heeft het gezag over de landelijke eenheid van de nationale politie. Deze eenheid richt zich op delicten zoals mensenhandel, smokkel van drugs en wapens, witwassen, terrorisme en extreem politiek activisme.
Functioneel Parket
Het Functioneel Parket bestrijdt criminaliteit op het gebied van milieu, economie en fraude. Het parket behandelt strafzaken die worden onderzocht door bijzondere opsporingsdiensten zoals AID, FIOD-ECD, SIOD en VROM-IOD. Het FP behandelt daarnaast alle milieuzaken van de nationale politie. Het FP handhaaft ook regelgeving voor de visserij en de veiligheid op de Noordzee.
Ressortsparket
Nederland heeft vier ressorten en vier gerechtshoven. Het OM beschikt over één ressortsparket met vier vestigingen. De belangrijkste taak is het behandelen van zaken in hoger beroep. De landelijk hoofdadvocaat-generaal leidt het ressortsparket. De vestigingen staan onder leiding van verschillende hoofdadvocaten-generaal. Samen met de directeur bedrijfsvoering vormen zij de leiding van het ressortsparket.
Rijksrecherche
De Rijksrecherche valt als enige politieonderdeel onder verantwoordelijkheid van het College van procureurs-generaal. De Rijksrecherche onderzoekt vermoedelijke strafbare feiten binnen de overheid en vervult een onafhankelijke rol. De organisatie is uniek in Europa en bestaat grotendeels uit ervaren rechercheurs in Den Haag, Zwolle en Den Bosch. De onderzoeken richten zich vooral op strafbare gedragingen van ambtenaren waarbij de integriteit van rechtspleging of bestuur in gevaar is. De Rijksrecherche kan ook onderzoek doen naar politieoptreden waarbij geweld is gebruikt of nalatigheid heeft geleid tot letsel.
Procureur Generaal Hoge Raad: een hoge verantwoordelijkheid
Het Openbaar Ministerie vormt de kern van strafrechtelijke handhaving in Nederland, met het College van procureurs-generaal als centrale leiding. De procureurs-generaal sturen het beleid, bewaken de samenhang tussen parketten en waarborgen dat opsporing, vervolging en executie rechtmatig verlopen. Dankzij hun toezicht en strategische sturing kan het OM effectief opereren, de rechtsorde beschermen en het vertrouwen van de samenleving in de rechtspraak behouden. Het College van procureurs-generaal blijft zo de spil in de integriteit, kwaliteit en consistentie van het OM.
FAQ – Openbaar Ministerie en Procureur-Generaal
1. Wat doet het Openbaar Ministerie (OM)?
Het OM handhaaft de rechtsorde en beslist wie wordt vervolgd voor strafbare feiten. Het stuurt de opsporing aan en houdt toezicht op de uitvoering van straffen.
2. Wat is het College van procureurs-generaal?
Dit is de landelijke leiding van het OM die beleid bepaalt en toeziet op samenhang en kwaliteit. Het College bewaakt de rechtmatigheid en effectiviteit van het OM.
3. Welke rol heeft de Procureur-Generaal bij de Hoge Raad?
De Procureur-Generaal maakt deel uit van het College en bewaakt de rechtmatigheid van opsporing en vervolging. Hij geeft richting aan beleid en ondersteunt officieren van justitie.
4. Hoe is het OM georganiseerd?
Het OM bestaat uit arrondissementsparketten, het Landelijk Parket, het Functioneel Parket en het ressortsparket. Deze onderdelen behandelen elk specifieke soorten strafzaken.
5. Aan wie legt het OM verantwoording af?
Het OM legt verantwoording af aan zowel de rechter als de minister van Justitie en Veiligheid. De rechter controleert de rechtmatigheid, terwijl de minister politieke verantwoordelijkheid draagt.
Geschreven door
Cedrick Verleg, LL.B.
Jurist bij XY Legal Solutions
Het Openbaar Ministerie (OM) handhaaft de rechtsorde in Nederland en voert strafrechtelijke taken uit. De Procureur Generaal Hoge Raad is hier onderdeel van. De landelijke leiding ligt namelijk bij het College van procureurs-generaal, dat toezicht houdt op opsporing, vervolging en executie van strafbare feiten. Dit College zorgt voor samenhang, kwaliteit en consistent beleid binnen het OM en geeft richting aan de werkzaamheden van alle parketten en gespecialiseerde eenheden. De procureurs-generaal spelen een sleutelrol in het bewaken van rechtmatigheid, het sturen van opsporingsbeleid en het ondersteunen van officieren van justitie bij hun dagelijkse taken. Zo vormt het College van procureurs-generaal het centrale orgaan dat de integriteit en effectiviteit van het OM garandeert.
Lees meer in dit artikel over de bevoegdheden en taken van het OM en de procureurs-generaal op juristenblog.nl.
Procureur Generaal Hoge Raad: Wat doet het OM?
Het Openbaar Ministerie handhaaft de rechtsorde en voert verschillende wettelijk vastgestelde taken uit. Het bepaalt wie voor de strafrechter moet verschijnen en voor welk strafbaar feit. Het OM is de enige instantie die strafrechtelijke vervolging kan starten.
Deze hoofdtaak bestaat uit drie onderdelen.
- Het OM stuurt de opsporing van strafbare feiten aan. Het draagt de eindverantwoordelijkheid voor een rechtmatige uitvoering van opsporing door politie en bijzondere opsporingsdiensten.
- Het beslist vervolgens over de vervolging van strafbare feiten. Het kan een zaak voor de rechter brengen, een strafbeschikking opleggen, een transactie aanbieden of besluiten tot seponeren.
- Het OM houdt ook toezicht op de uitvoering van opgelegde straffen en maatregelen. Het ziet erop toe dat boetes worden betaald, gevangenisstraffen worden uitgezeten, taakstraffen correct worden uitgevoerd en maatregelen worden nageleefd.
Organisatie en landelijke spreiding
Het OM vormt een landelijke organisatie met vestigingen in het hele land. Officieren van justitie behandelen jaarlijks grote aantallen zaken op tien arrondissementsparketten, het Landelijk Parket, het Functioneel Parket en het parket Centrale Verwerking OM. Administratieve en juridische specialisten ondersteunen hen. Hoofdofficieren van justitie leiden de parketten. Het ressortsparket behandelt zaken in hoger beroep en heeft vier vestigingen. Een advocaat-generaal vertegenwoordigt daar het OM.
Het College van procureurs-generaal vormt de landelijke leiding van het OM. De minister van Justitie en Veiligheid draagt de politieke verantwoordelijkheid voor het OM. De minister bepaalt samen met het College de prioriteiten voor opsporing en vervolging.
Leiding en politieke verantwoordelijkheid
Het OM legt op twee niveaus verantwoording af. De rechter beoordeelt tijdens de zitting of het OM en de politie hun werk correct hebben uitgevoerd. Officieren van justitie werken onafhankelijk en bewaken de rechtmatigheid van opsporing en vervolging. Zij maken samen met rechters deel uit van de onafhankelijke rechterlijke macht.
Het OM legt daarnaast verantwoording af aan de minister van Justitie en Veiligheid. De minister draagt de politieke verantwoordelijkheid voor het handelen van het OM. De minister kan algemene en bijzondere aanwijzingen geven over de uitvoering van taken en bevoegdheden binnen het OM. Deze aanwijzingen worden openbaar gemaakt. De minister kan volgens vastgestelde procedures bepalen dat het OM een concrete zaak wel of niet vervolgt.
Binnen het ministerie ligt de beheersverantwoordelijkheid voor het OM bij de Directeur-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving. De minister blijft verantwoordelijk voor het beleid.
OM en de Procureur Generaal Hoge Raad: Achtergrond
Het Reglement van Orde, in werking sinds 1999, is met ingang van 9 september 2022 ingetrokken. Het reglement trad kort na de reorganisatie van het Openbaar Ministerie (OM) in werking. Met de oprichting van het College van procureurs-generaal veranderde de verhouding tussen de procureurs-generaal en de minister ingrijpend. Voorheen vergaderden de procureurs-generaal onder voorzitterschap van de minister. Sinds 1999 vergadert het College onder leiding van een door de minister benoemde procureur-generaal. De positie van de voorzitter kreeg dat jaar een wettelijke basis in artikel 130 van de Wet RO.
Het College van procureurs-generaal vormt de landelijke leiding van het OM. Deze bepaalt het landelijke opsporings- en vervolgingsbeleid en bewaakt samenhang, kwaliteit en consistentie en bestaat uit Prof. Dr. Mr. M. R. Otte, mr. A.R.E. G. Schram, mr. S.J.S. S. Preenen, mr. F.M. F. Damme en tenslotte drs. J.J. Groen MCM. Het College van procureurs-generaal breidt hiermee de expertise uit voor financiën, bedrijfsvoering, digitalisering en huisvesting. Het College van procureurs-generaal houdt toezicht op de correcte uitvoering van landelijke richtlijnen door alle parketten en is daarmee verantwoordelijk voor de integrale aansturing van het OM.
Parket-Generaal
Het College wordt ondersteund door een ambtelijke staf. Samen vormen zij het Parket-Generaal. De staf ondersteunt het College om de organisatie deskundig, proactief en tegen verantwoorde kosten te besturen. De staf richt zich op heldere beleidsvorming, toezicht op de parketten en randvoorwaarden voor effectieve bedrijfsvoering. De missie van het Parket-Generaal is duidelijk: het stelt het College in staat om uitmuntend te presteren.
Medewerkers werken creatief, betrouwbaar en tijdig en leveren kwaliteit. De directeur van het Parket-Generaal leidt verschillende afdelingen, waaronder Bestuurlijke en Juridische Zaken, Beleid en Strategie, Communicatie, het Wetenschappelijk Bureau OM, Besturing en bekostiging, het Bestuurssecretariaat en de Stafdienst. Het Wetenschappelijk Bureau fungeert als een toonaangevend kenniscentrum voor juridische professionals binnen het OM.
Arrondissementsparketten
Het OM heeft in elk arrondissement een eigen arrondissementsparket. Officieren van justitie, parketsecretarissen en ondersteunende medewerkers werken er onder leiding van een hoofdofficier van justitie. De hoofdofficier heeft het gezag over de politie-eenheid in dat gebied. De Wet herziening gerechtelijke kaart verminderde in 2013 het aantal arrondissementen van negentien naar tien en het aantal ressorten van vijf naar vier. De nieuwe indeling vergroot de capaciteit en kwaliteit van de rechterlijke organisatie. De Eerste Kamer nam bij de stemming over deze wet de motie-Beuving aan. De motie vroeg om aparte rechtbanken in Overijssel en Gelderland. Het gebied vormt echter nog steeds één politie-eenheid en één arrondissementsparket Oost-Nederland.
Landelijk Parket
Het Landelijk Parket bestrijdt nationaal en internationaal georganiseerde misdaad en terrorisme. Officieren van justitie en ondersteunende medewerkers confronteren criminelen met het strafrecht. De hoofdofficier van het Landelijk Parket heeft het gezag over de landelijke eenheid van de nationale politie. Deze eenheid richt zich op delicten zoals mensenhandel, smokkel van drugs en wapens, witwassen, terrorisme en extreem politiek activisme.
Functioneel Parket
Het Functioneel Parket bestrijdt criminaliteit op het gebied van milieu, economie en fraude. Het parket behandelt strafzaken die worden onderzocht door bijzondere opsporingsdiensten zoals AID, FIOD-ECD, SIOD en VROM-IOD. Het FP behandelt daarnaast alle milieuzaken van de nationale politie. Het FP handhaaft ook regelgeving voor de visserij en de veiligheid op de Noordzee.
Ressortsparket
Nederland heeft vier ressorten en vier gerechtshoven. Het OM beschikt over één ressortsparket met vier vestigingen. De belangrijkste taak is het behandelen van zaken in hoger beroep. De landelijk hoofdadvocaat-generaal leidt het ressortsparket. De vestigingen staan onder leiding van verschillende hoofdadvocaten-generaal. Samen met de directeur bedrijfsvoering vormen zij de leiding van het ressortsparket.
Rijksrecherche
De Rijksrecherche valt als enige politieonderdeel onder verantwoordelijkheid van het College van procureurs-generaal. De Rijksrecherche onderzoekt vermoedelijke strafbare feiten binnen de overheid en vervult een onafhankelijke rol. De organisatie is uniek in Europa en bestaat grotendeels uit ervaren rechercheurs in Den Haag, Zwolle en Den Bosch. De onderzoeken richten zich vooral op strafbare gedragingen van ambtenaren waarbij de integriteit van rechtspleging of bestuur in gevaar is. De Rijksrecherche kan ook onderzoek doen naar politieoptreden waarbij geweld is gebruikt of nalatigheid heeft geleid tot letsel.
Procureur Generaal Hoge Raad: een hoge verantwoordelijkheid
Het Openbaar Ministerie vormt de kern van strafrechtelijke handhaving in Nederland, met het College van procureurs-generaal als centrale leiding. De procureurs-generaal sturen het beleid, bewaken de samenhang tussen parketten en waarborgen dat opsporing, vervolging en executie rechtmatig verlopen. Dankzij hun toezicht en strategische sturing kan het OM effectief opereren, de rechtsorde beschermen en het vertrouwen van de samenleving in de rechtspraak behouden. Het College van procureurs-generaal blijft zo de spil in de integriteit, kwaliteit en consistentie van het OM.
FAQ – Openbaar Ministerie en Procureur-Generaal
1. Wat doet het Openbaar Ministerie (OM)?
Het OM handhaaft de rechtsorde en beslist wie wordt vervolgd voor strafbare feiten. Het stuurt de opsporing aan en houdt toezicht op de uitvoering van straffen.
2. Wat is het College van procureurs-generaal?
Dit is de landelijke leiding van het OM die beleid bepaalt en toeziet op samenhang en kwaliteit. Het College bewaakt de rechtmatigheid en effectiviteit van het OM.
3. Welke rol heeft de Procureur-Generaal bij de Hoge Raad?
De Procureur-Generaal maakt deel uit van het College en bewaakt de rechtmatigheid van opsporing en vervolging. Hij geeft richting aan beleid en ondersteunt officieren van justitie.
4. Hoe is het OM georganiseerd?
Het OM bestaat uit arrondissementsparketten, het Landelijk Parket, het Functioneel Parket en het ressortsparket. Deze onderdelen behandelen elk specifieke soorten strafzaken.
5. Aan wie legt het OM verantwoording af?
Het OM legt verantwoording af aan zowel de rechter als de minister van Justitie en Veiligheid. De rechter controleert de rechtmatigheid, terwijl de minister politieke verantwoordelijkheid draagt.
Geschreven door Cedrick Verleg, LL.B. - Jurist bij XY Legal Solutions
Over Juristenblog.nl
Het team van Juristenblog.nl bestaat uit ervaren juristen. Wekelijks wordt onderzoek gedaan naar interessante onderwerpen waarover geschreven kan worden. Vervolgens schrijft de jurist met de meeste kennis van het onderwerp de betreffende blog. Op deze manier blijft ons concept up-to-date en relevant.
Schrijf je in & Blijf op de hoogte
Laat hieronder je e-mailadres achter en ontvang elke maandagochtend een overzicht van de meest recente berichten die op juristenblog.nl zijn verschenen.
We spammen niet. Je kunt je op ieder moment uitschrijven.
