Humanitair oorlogsrecht: hoe werkt dat?

In tijden van gewapende conflicten is het humanitaire oorlogsrecht van toepassing. Een andere benaming kan ‘’internationaal humanitair recht’’ of ‘’ius in bello’’ zijn. Het Centrum van Internationaal Recht zegt het volgende over humanitair oorlogsrecht: het begrenst de middelen en de manieren van oorlogvoering en beschermt de personen die niet, of niet langer, deelnemen aan de gewapende strijd zoals burgers en gewonde of gevangengenomen strijders.

Simpelweg; oorlog is niet altijd zoals je het ziet in de films. Er zijn namelijk regels over de wijze waarop je oorlog mag voeren. Misschien weet je nog wel van de middelbare school dat je hebt geleerd over de verdragen van Genéve uit 1864, hier is het humanitaire oorlogsrecht ontstaan en zich blijven door ontwikkelen tot op de dag van vandaag. Het beschermt mensen in oorlog die niet kunnen vechten en er wordt voorkomen dat ze onnodig leed ervaren.

Humanitair oorlogsrecht in Nederland

Hoewel we (gelukkig) geen oorlog hebben in Nederland, houden we ons wel actief bezig met het humanitair oorlogsrecht. Op 30 juni 2020 is het Nationaal Platform voor Humanitair Oorlogsrecht ingesteld in Nederland, dit op aanraden van de Internationale Conferentie van de Rode Kruis/Rode Halve Maan Beweging.

Beide zijn dit instanties met herkenningsemblemen, die in de oorlog worden gebruikt door militair medisch personeel en militaire geestelijke verzorgers, zodat strijdende partijen weten dat ze niet op hen mogen schieten. Het is zelfs verboden gelet op de wet om dit embleem zomaar te gebruiken of na te bootsen op grond van artikel 435c Wetboek van Strafrecht.

Het Nationaal Platform voor Humanitair Oorlogsrecht is een vierjaarlijkse conferentie van het Internationale Rode Kruis. Hier nemen de verdragspartijen bij de Verdragen van Geneve en alle onderdelen van de Rode Kruis/Rode Halve Maan Beweging deel. Tijdens deze conferentie worden de onderwerpen zoals humanitaire hulpverlening en humanitair oorlogsrecht besproken.

Belangrijke regels uit het humanitair oorlogsrecht

De hoofdregel uit het humanitair oorlogsrecht is het beschermen van mensen die (niet langer) kunnen deelnemen aan de strijd. Denk hierbij aan militairen die gewond zijn geraakt in het veld, of onschuldige burgers die gewond zijn geraakt. Maar denk ook aan krijgsgevangenen, zieke soldaten en medisch personeel. Volgens het humanitair oorlogsrecht betekent het dat:

• Strijdende partijen deze groepen mensen niet rechtstreeks mogen aanvallen;
• Medische hulpverleners gewonden moeten kunnen verzorgen;
• Strijders die zich hebben overgegeven of zodanig gewond zijn, moeten goed verzorgd kunnen worden.

Dit wordt ook wel het beginsel van onderscheid genoemd, hier wordt namelijk het eerste onderscheid tussen de mensen gemaakt. Namelijk die tussen de mensen die nog wel kunnen strijden en de mensen die dit niet (meer) kunnen.

Onderscheid van wapens

Het humanitair oorlogsrecht bepaalt ook dat wanneer een wapen geen onderscheid kan maken tussen strijder en burger, dat deze verboden is. Denk hierbij aan landmijnen en biologische wapens, deze zijn ten strengste verboden. Ook wapens die onnodig leed zouden veroorzaken mogen niet gebruikt worden, zoals gifgas en zelf exploderende kogels.

Overige regels

Overige regels zijn dat er tijdens een strijd alleen mag worden gericht op militaire doelen, dit houdt in dat dit een strijder of object is die een militaire bijdrage levert een het gewapende conflict, dus bijvoorbeeld een barak of een soldaat. Ook het geweld tegen gebouwen die noodzakelijk zijn voor burgers, denk hierbij aan waterzuiveringsinstallaties of ziekenhuizen, is verboden.

Daarnaast moeten mensen in een gewapend conflict informatie krijgen over hun dierbaren, denk hierbij aan of hun dierbare nog leeft. De overheid en strijdende partij is ook verplicht te laten weten over eventuele vermiste familieleden.

Echter, vraag je je natuurlijk af in hoeverre dit oorlogsrecht wordt nageleefd. Nog steeds hebben veel oorlog voerders lak aan de regels van het humanitair oorlogsrecht. Maar ieder klein stukje recht dat wordt meegenomen is al wat, en dat is positief.

Blijf up-to-date over andere interessante informatie over spraakmakende cases!

Bij Juristenblog.nl proberen we je zo volledig mogelijk te informeren over alles wat jij maar interessant kan vinden. Vond je deze blog interessant? Houd dan ook zeker onze andere blogartikelen in de gaten!