Sinterklaas-rechtspraak op de werkvloer

Rond de tijd van Sinterklaas is het oppassen geblazen op de werkvloer. Werkgevers treden soms hard op na relatief kleine vergrijpen. Juridisch interessante uitspraken over Sinterklaas-gerelateerde incidenten zijn hierdoor ontstaan. Deze uitspraken dateren van 30 november 2022. Dit artikel zet een aantal opvallende zaken op een rij. De rechtspraak toont dat gedrag en persoonlijke omstandigheden zwaar wegen.

In dit artikel op Juristenblog.nl lees je meer over uitspraken die de rechter over sinterklaas heeft gedaan!

Kwetsend en Beledigend Gedicht (ECLI:NL:RBLIM:2018:8085)

Een politieagent kreeg een disciplinaire straf. Hij verloor zestien van zijn verlofuren. Dit gebeurde na een kerstviering. De agent was verkleed als Sinterklaas. Hij sprak ongeveer honderdveertig collega’s toe. Daaronder waren ook enkele gasten buiten de organisatie.

Feiten en Plichtsverzuim

De agent richtte zich in dichtvorm tot een vrouwelijke collega. De toespraak was kwetsend en beledigend. Het gedicht ging over haar stukgelopen relatie met een andere collega. “Op de werkvloer heb je met een collega iets willen opbouwen,” dichtte de agent. De collega stond op het punt om te trouwen. Hij vervolgde: “zoals iedereen weet is het zover niet gekomen”. Ook zei hij dat al haar dromen uit elkaar zijn gespat. De agent gaf aan dat zij lag te vloeken, schelden en tieren. Hij besloot dat zij kerstmis helemaal alleen zou moeten vieren.

Ook Sinterklaas kan zingen

Na het gedicht zong de agent een stuk van het lied Eenzame Kerst. Dit lied is van André Hazes. Als cadeautje bood hij de collega een pakje zakdoekjes aan. Dit moest dienen om haar tranen te drogen. De werkgever, de politie, stelde dat de medewerker zich misdroeg tijdens de viering. De grap was respectloos en ongepast. Het was pijnlijk voor de betrokken collega. Dit gedrag was in strijd met de professionele waarden van de politie. De waarden omvatten onder meer respect. Ook een fatsoenlijke omgang met anderen behoort hiertoe. De rechtbank moest beoordelen of de agent terecht een straf kreeg. Eerst moest worden vastgesteld of sprake was van plichtsverzuim.

De medewerker verdedigde zich. Hij wilde slechts een luchtige en grappige act neerzetten. De gebeurtenissen waren volgens hem algemeen bekend op de werkvloer. Zijn bedoeling was nooit om iemand te kwetsen. De rechter stelde de feiten vast. Het gebeurde was voldoende bewezen. Verschillende collega’s bevestigden het incident. De betrokken collega gaf aan dat de situatie pijnlijk was geweest. De politiemedewerker leverde de tekst van het gedicht aan. Hij erkende dat hij het had voorgedragen.

Oordeel rechtbank

De rechtbank oordeelde dat de agent zich respectloos gedroeg tegenover zijn collega. Hoewel de stukgelopen relatie een “publiek geheim” was, mocht hij dit niet bespreken. Hij deed dit op een podium, voor een groot publiek. Bovendien deed hij het zonder enige waarschuwing met haar. Zijn gebrek aan kwetsende bedoelingen maakt het oordeel niet anders. Eerdere grappen of een vermeende cultuur van grapjes binnen de politie waren geen excuus. De agent bleef verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag. De rechtbank vond dit gedrag duidelijk ongepast voor een goed ambtenaar. De medewerker pleegde plichtsverzuim. De werkgever mocht hem hiervoor straffen.

Oordeel over de Straf

De agent vond dat hij dubbel was gestraft. Hij leverde zestien uur verlof in. Bovendien werd hij overgeplaatst. De rechtbank legde uit dat de overplaatsing geen straf was. Het betrof een organisatorische maatregel. Het was geen disciplinaire sanctie volgens de regels voor politiepersoneel. Daarom was er geen sprake van dubbele bestraffing.

Onderdeel	Omschrijving
Jaar	2018
ECLI-nummer	ECLI:NL:RBLIM:2018:8085
Situatie	Politieagent draagt tijdens kerstviering, verkleed als Sinterklaas, een kwetsend gedicht voor over privéproblemen van een collega.
Gedraging	Openbaar bespreken van stukgelopen relatie, uitlachen van collega, zingen van “Eenzame Kerst” en uitdelen van zakdoekjes als spot.
Standpunt werknemer	Hij wilde slechts een luchtige act neerzetten; hij bedoelde het niet kwetsend en vond dat het een “publiek geheim” was.
Oordeel rechtbank	De agent handelde respectloos, maakte misbruik van zijn podium en toonde geen professionele omgang. Plichtsverzuim werd vastgesteld.
Gevolgen	Disciplinaire straf (16 verlofuren vervallen). Overplaatsing is géén straf maar een organisatorische maatregel.
Kernles voor arbeidsrecht	Humor of traditie (zoals Sinterklaasvieringen) rechtvaardigen geen schending van respect, integriteit of professionele normen.

Diefstal Chocoladeletters (ECLI:NL:GHDHA:2019:3370)

Een werkneemster kreeg ontslag op staande voet. Zij was een alleenstaande moeder van vier kinderen. Tijdens een uitgangscontrole vonden zij vijf overgebleven chocoladeletters. Deze zaten in haar tas.

Ontslag op Staande Voet

Het ontslag hield in hoger beroep uiteindelijk geen stand. Het hof vond de persoonlijke omstandigheden onvoldoende meegewogen. De werkneemster had die dag slecht nieuws ontvangen. Ze hoorde in het ziekenhuis dat haar verstandelijk gehandicapte dochter plotseling doof was geworden.

Belangenafweging door het Hof

Het hof stelde vast dat de werkgever geen rekening hield met deze omstandigheden. Dit gebeurde toen zij besloot tot ontslag op staande voet. Het hof begreep wel dat door wat er gebeurde het vertrouwen was beschadigd. Daarom moest het dienstverband waarschijnlijk toch eindigen. Toch had de werkgever wel moeten nadenken over een andere oplossing. Direct ontslag op staande voet was te vergaand. De werknemer had namelijk verteld dat zij op die dag erg gestrest was. Dit kwam door eerdere gebeurtenissen en slecht nieuws. Het is goed mogelijk dat die stress meespeelde bij wat er gebeurde.

Zij was mogelijk niet van plan om de spullen te stelen. Het hof achtte het niet uitgesloten dat zij ze simpelweg vergeten was af te rekenen. Bovendien hadden de producten een heel kleine waarde. De chocoladeletters waren al overgebleven van Sinterklaas. De spritskoeken kostten maar een paar euro. Als je al deze omstandigheden samen bekijkt, vindt het hof de straf te zwaar. Omdat de werkgever deze factoren niet meewoog, was het ontslag onterecht onderbouwd. Het hof vond de straf te zwaar. Het ontslag op staande voet kon daarom niet in stand blijven.

Onderdeel	Omschrijving
Jaar	2019
ECLI-nummer	ECLI:NL:GHDHA:2019:3370
Situatie	Werkneemster wordt bij uitgangscontrole betrapt met vijf overgebleven chocoladeletters in haar tas.
Persoonlijke omstandigheden	Alleenstaande moeder van vier kinderen; diezelfde dag kreeg zij te horen dat haar gehandicapte dochter plots doof was geworden.
Standpunt werkgever	Ontslag op staande voet wegens diefstal, ondanks geringe waarde van de producten.
Oordeel hof	Werkgever had onvoldoende rekening gehouden met de uitzonderlijke stress- en privéomstandigheden; ontslag op staande voet is disproportioneel.
Gevolgen	Ontslag op staande voet wordt vernietigd; dienstverband blijft in principe in stand, hoewel vertrouwen wel aangetast was.
Kernles voor arbeidsrecht	Waarde van goederen speelt rol, maar persoonlijke omstandigheden en proportionaliteit zijn doorslaggevend bij beoordeling van ontslag op staande voet.

Diefstal Fantasiaboeken (ECLI:NL:GHARL:2017:4675)

Een werknemer van een drukkerij werd op staande voet ontslagen. De reden was diefstal van drie afgekeurde Fantasia-boeken. De werknemer stelde dat hij toestemming had gekregen. Hij wilde de boeken meenemen voor zijn drie nichtjes. Dit was bedoeld als cadeau voor Sinterklaas. De werkgever ontkende toestemming te hebben gegeven.

Bewijs en Dringende Reden

In hoger beroep oordeelde het hof dat de werkgever bewijs leverde. De werkgever gebruikte onder andere camerabeelden. Dit bewees dat de werknemer geen toestemming vroeg. Volgens het hof had de werkgever voldoende bewezen. Dit bewees dat de werknemer zich onjuist gedroeg. Hieruit volgde ook dat er wel een dringende reden voor ontslag op staande voet was. De kantonrechter beoordeelde dat eerder anders. Het hof vond het ontslag echter gerechtvaardigd. De eerdere beslissing van de kantonrechter werd teruggedraaid.

Gevolgen van het Ontslag

De wet zegt dat het hof de einddatum moet bepalen bij terecht ontslag in hoger beroep. Het ontslag zelf kon niet “teruggezet” worden naar het verleden. Het hof liet daarom de arbeidsovereenkomst eindigen op 31 mei 2017. De werknemer had echter geen recht op loon over die periode. Een werknemer krijgt alleen loon als hij niet werkte door een oorzaak bij de werkgever. Dat was hier niet het geval.

Het hof vond dat de werknemer niet kon werken doordat hij zelf iets verkeerd had gedaan. De werkgever hoefde daarom geen loon, wettelijke verhoging of rente te betalen. Geld dat al was betaald, moest de werknemer terugbetalen. Bovendien handelde de werknemer ernstig verwijtbaar. Hij moest een wettelijke vergoeding aan de werkgever betalen. Dit bedrag bedroeg bruto €4.259,09. Hij had daarnaast geen recht op een transitievergoeding.

Onderdeel	Omschrijving
Jaar	2017
ECLI-nummer	ECLI:NL:GHARL:2017:4675
Situatie	Werknemer van een drukkerij neemt drie afgekeurde Fantasia-boeken mee, volgens hem als cadeau voor zijn nichtjes voor Sinterklaas.
Standpunt werknemer	Hij stelt dat hij toestemming had gekregen om de afgekeurde boeken mee te nemen voor persoonlijk gebruik.
Bewijs werkgever	Camerabeelden tonen dat werknemer géén toestemming vroeg; verklaringen bevestigen dat meenemen ongeoorloofd was.
Oordeel hof	Dringende reden voor ontslag op staande voet aanwezig. Ontslag wordt volledig rechtsgeldig verklaard; eerdere uitspraak kantonrechter wordt vernietigd.
Gevolgen	Arbeidsovereenkomst eindigt per 31 mei 2017; werknemer verliest recht op loon, transitievergoeding en moet betaalde bedragen terugstorten.
Kernles voor arbeidsrecht	Diefstal, ook van goederen met beperkte waarde, vormt een geldige dringende reden—zeker wanneer bewijs sterk is en werknemer niet transparant handelt.

‘Sinterklaasactie’ en Ziekte (ECLI:NL:RBNNE:2017:1968)

Een medewerker werkte bij een stichting voor mensen met een beperking. Hij werd op staande voet ontslagen, met als een van de redenen was zijn Sinterklaasactie. De werknemer meldde eerder dat hij bang was. Hij durfde niet alleen met cliënten te zijn, waardoor hij zich onttrok aan zijn werkzaamheden. Op 4 december 2016 stond hij echter op een foto. Hij vierde Sinterklaas met vier cliënten van een logeerboerderij.

Verhouding tot Werkzaamheden

De rechter zag geen dringende reden voor ontslag op staande voet, al begreep hij wel dat de werkgever geschokt was. De werknemer had eerder verklaard dat hij bang was om met cliënten te werken en zelfs om naar buiten te gaan. Ondanks die belofte om eerlijk en open te communiceren, nam hij toch deel aan activiteiten van een andere organisatie. Dat gebeurde op 4 en 20 december 2016, waarbij hij onder meer meeging met een vrouwelijke cliënt.

Op 20 december meldde hij zich ziek bij de stichting, maar ondertussen bleef hij actief voor de andere organisatie. Hij volgde zelfs een cursus terwijl hij officieel ziek was. Hij liet hierover echter niets aan de werkgever weten, terwijl van hem verwacht mocht worden dat hij dit wel deed. De rechter vond het begrijpelijk dat de werkgever maatregelen wilde nemen, zeker omdat de organisatie eerder had geprobeerd de verhouding te verbeteren. Vanaf 17 januari 2017 functioneerde de werknemer juist weer goed, maar toch volgde al na één maand een ontslag op staande voet. Dat ging volgens de rechter veel te ver, waardoor hij het ontslag vernietigde.

Ontbinding en Ernstige Verwijtbaarheid

Daarna boog de rechter zich over het verzoek om de arbeidsovereenkomst alsnog te ontbinden. Volgens de stichting was het vertrouwen in de werknemer ernstig beschadigd en was de arbeidsrelatie onherstelbaar verstoord. De rechter ging daarin mee: voortzetting van het dienstverband was niet redelijk meer. De arbeidsovereenkomst werd daarom ontbonden per 1 juli 2017. Wel vond de rechter dat de werknemer niet ernstig verwijtbaar had gehandeld, waardoor geen vervroegde einddatum werd toegepast.

Onderdeel	Omschrijving
Jaar	2017
ECLI-nummer	ECLI:NL:RBNNE:2017:1968
Situatie	Werknemer meldt zich ziek wegens angst om met cliënten te werken, maar verschijnt op foto’s terwijl hij Sinterklaas viert met cliënten van een andere organisatie.
Probleemgedrag	Deelname aan activiteiten tijdens ziekmelding zonder toestemming, schending van communicatieverplichtingen en inconsistent gedrag t.o.v. eerdere verklaringen.
Oordeel rechter	Ontslag op staande voet te zwaar; omstandigheden onvoldoende voor een dringende reden. Wel is sprake van duurzame vertrouwensbreuk.
Gevolgen	Ontslag op staande voet wordt vernietigd, maar arbeidsovereenkomst wordt daarna alsnog ontbonden per 1 juli 2017 zonder vervroegde einddatum.
Kernles voor arbeidsrecht	Werknemer moet tijdens ziekte volledig transparant zijn; inconsistent gedrag kan vertrouwen vernietigen, maar ontslag op staande voet vereist een zwaardere toets.

Misbruik Huurinkomsten Sinterklaaspakken (ECLI:RBLEE:2006:AZ4046)

De arbeidsovereenkomst van een werknemer werd ontbonden, slechts enkele dagen na pakjesavond 2006. Aanleiding was een ernstig verstoorde arbeidsverhouding. Volgens de werkgever had hij de opbrengsten uit de verhuur van Sint- en Piet-pakken voor privédoeleinden gebruikt, aankopen die niets met zijn functie te maken hadden.

Financiële Onregelmatigheden

De werknemer was al jarenlang in dienst bij Heechhout Kaai. In 2000 speelde er eerder een incident: hij werd ten onrechte verdacht van diefstal, maar ondanks de rechtzetting bleef zijn financiële handelen vaag en slordig. De werkgever bood excuses aan, maar legde tegelijkertijd een duidelijke waarschuwing vast in een brief. Vanaf dat moment zouden onduidelijke financiële transacties niet langer worden getolereerd, en deze brief bleef in zijn personeelsdossier.

Jaren later ontstonden opnieuw problemen. Hoffmann Bedrijfsrecherche werd ingeschakeld en de werknemer legde meerdere verklaringen af over ontvangen huurinkomsten—ongeveer € 600—uit de verhuur van de pakken. Dat geld zou in een geldkistje zitten, waaruit hij vervolgens bedragen leende voor privégebruik, waaronder de aankoop van een zandbak voor zijn kinderen. Over de rest van het geld kon hij geen overtuigende uitleg geven en hij had niets teruggestort of verrekend.

De bedrijfsrecherche ontdekte verder dat hij al jaren geld uit de kas haalde zonder bonnen of onderbouwing, en dat hij de diensttelefoon intensief privé gebruikte zonder toestemming. Hoewel hij zijn eerdere verklaringen later probeerde te nuanceren, bleef het grootste deel van de verdwenen bedragen onverklaard. Zelfs tijdens de zitting kon hij geen helderheid verschaffen. Hij betaalde na het ontslag slechts € 100 terug, wat volgens de rechter niet aannemelijk maakte dat hij het volledig wilde rechtzetten. Voor de werkgever was de maat vol: het vertrouwen was definitief verdwenen en een ontslag op staande voet volgde.

Onherstelbaar Geschonden Vertrouwen

De kantonrechter beoordeelde niet alleen de financiële misstappen op zichzelf, maar ook de bredere context. De werknemer was al in 2000 nadrukkelijk gewaarschuwd voor zijn onzorgvuldige financiële gedrag en wist dat nauwkeurigheid essentieel was. Het herhaald optreden, gecombineerd met ontbrekende uitleg voor verdwenen bedragen en ander onzorgvuldig gedrag, zoals kasopnames zonder bonnen en privégebruik van de diensttelefoon, maakte dat het vertrouwen volledig was weggevallen. In een arbeidsrelatie is dat vertrouwen cruciaal.

Of er formeel sprake was van een dringende reden, liet de kantonrechter in het midden, dat zou in een aparte bodemprocedure moeten blijken. Wel stond vast dat de arbeidsverhouding ernstig was verstoord en dat dit volledig aan het handelen van de werknemer te wijten was. Daarom werd de arbeidsovereenkomst ontbonden; een vergoeding kreeg hij niet, omdat hij de problemen zelf had veroorzaakt.

Onderdeel	Omschrijving
Jaar	2006
ECLI-nummer	ECLI:RBLEE:2006:AZ4046
Situatie	Werknemer gebruikt opbrengsten uit verhuur van Sint- en Piet-pakken voor privé-uitgaven, waaronder de aankoop van een zandbak voor zijn kinderen.
Eerdere waarschuwingen	In 2000 al gewaarschuwd voor financiële onzorgvuldigheid; werkgever meldde dat nieuwe onregelmatigheden niet zouden worden getolereerd.
Onderzoek & bevindingen	Hoffmann Bedrijfsrecherche constateert jarenlange kasopnames zonder bonnen, privégebruik van de diensttelefoon en ontbrekende verantwoording voor verdwenen bedragen.
Oordeel rechter	Vertrouwen volledig en onherstelbaar beschadigd; arbeidsrelatie ernstig verstoord. Ontbinding van de arbeidsovereenkomst gerechtvaardigd.
Gevolgen	Geen recht op vergoeding, omdat werknemer zelf verantwoordelijk is voor verstoring; financiële misstappen wegen zwaar door.
Kernles voor arbeidsrecht	Financiële integriteit is cruciaal; eerdere waarschuwingen versterken de ernst. Structurele onduidelijkheden kunnen arbeidsrelatie definitief breken.

Zwarte Pietendiscussie en Activisme (ECLI:NL:RBNHO:2020:5339)

De directeur van een antidiscriminatiebureau nam deel aan een protest tijdens de Sinterklaasintocht, waar hij zich aansloot bij Movement of Colour. Vervolgens deed hij namens deze groep aangifte bij de politie, schreef hij Tweede Kamerleden aan en plaatste hij diverse berichten op Facebook. Ook stuurde hij e-mails naar het Noord-Hollands Dagblad, waarin hij onjuiste informatie gaf over de rol van raadsleden uit Hoorn. Van de intocht waren televisieopnames gemaakt, die later in het NOS Journaal verschenen.

Conflict met Bestuurlijke Visie

Het college van B en W reageerde ontstemd: het activistische optreden van de directeur zou niet passen bij de bestuurlijke koers. Dit leidde tot een verzoek tot ontbinding wegens een ernstig verstoorde arbeidsverhouding. Volgens het arbeidsrecht mag zo’n ontbinding alleen plaatsvinden wanneer er een redelijke ontslaggrond bestaat én herplaatsing niet mogelijk is. De directeur voerde aan dat hij voor 50% ziek was, maar omdat zijn ziekte geen verband hield met het conflict, vormde dat geen obstakel voor de procedure.

Het Buro stelde dat de directeur handelde op een manier die onverenigbaar was met zijn functie. Hij schreef burgemeesters aan over de Zwarte Piet-discussie, sloot zich tijdens de intocht aan bij activisten en deed aangifte namens hen. Later stuurde hij brieven aan Tweede Kamerleden en verspreidde hij e-mails met onjuiste informatie over raadsleden.

Verder zou hij afspraken niet zijn nagekomen, waaronder de verplichting om excuses aan de burgemeester te maken. Volgens het Buro tastte dit alles het vertrouwen definitief aan. De rechter stelde vast dat ook de directeur zelf vond dat er geen draagvlak meer voor hem was, mede omdat hij verwachtte dat het bestuur spoedig vervangen zou worden. Door de totaal verstoorde arbeidsrelatie was voortzetting van het dienstverband niet langer reëel; herplaatsing was onmogelijk. De arbeidsovereenkomst werd daarom beëindigd, met een formele einddatum van 1 september 2020.

Ernstige Verwijtbaarheid Werkgever

Hoewel de directeur recht had op een transitievergoeding van € 15.016,37, vroeg hij daarnaast om een billijke vergoeding, omdat het Buro volgens hem ernstig verwijtbaar had gehandeld. De rechter onderzocht dat uitgebreid.

Het Buro stelde wel vragen over zijn activistische acties, maar lichtte niet toe waarom de beschikbare informatie ontoereikend was. Er werd nauwelijks moeite gedaan om het gesprek met de directeur voort te zetten, ondanks zijn voorstel voor mediation. In plaats daarvan bleef het Buro aansturen op beëindiging van het dienstverband. Bovendien werd de re-integratie slecht opgepakt, wat uiteindelijk leidde tot een loonsanctie van het UWV. Pas daarna werd alsnog mediation gestart, maar deze werd na twee gesprekken afgebroken.

Onderdeel	Omschrijving
Jaar	2020
ECLI-nummer	ECLI:NL:RBNHO:2020:5339
Situatie	Directeur van een antidiscriminatiebureau toont activistisch gedrag tijdens de Sinterklaasintocht; doet aangifte namens Movement of Colour en verspreidt onjuiste informatie richting media en politiek.
Probleemgedrag	Handelen in strijd met bestuurlijke visie, geen naleving van afspraken, onjuiste communicatie over raadsleden en escalatie zonder afstemming met bestuur.
Oordeel rechter	Geen draagvlak en volledig verstoorde arbeidsrelatie; ontbinding arbeidsovereenkomst noodzakelijk. Ziekte speelde geen rol als ontslagbelemmering.
Gevolgen	Einde dienstverband per 1 september 2020. Directeur ontvangt transitievergoeding en een billijke vergoeding wegens ernstig verwijtbaar handelen werkgever.
Kernles voor arbeidsrecht	Activisme binnen een leidinggevende functie kan snel botsen met bestuurlijke neutraliteit; werkgever moet aantoonbaar pogingen doen tot herstel van de relatie.

Conclusie: De Balans Tussen Feest en Functie

De Sinterklaas-rechtspraak laat zien hoe persoonlijke omstandigheden en gedrag de uitkomst van juridische geschillen beïnvloeden. Werknemers staan sterker wanneer hun situatie onvoldoende wordt meegewogen; werkgevers moeten dan naar alternatieven zoeken. Toch geldt ook dat ernstig plichtsverzuim of structureel onzorgvuldig handelen de rechter juist doet kiezen voor beëindiging. Vertrouwen blijft de hoeksteen van elke functie. En wanneer activisme de bestuurlijke verhoudingen raakt, blijkt uit deze zaak hoe snel dat vertrouwen kan kantelen.

FAQ – Sinterklaas-rechtspraak op de werkvloer

1. Mag een werkgever sneller ingrijpen rond Sinterklaas-gerelateerde incidenten?
Ja, vooral omdat vieringen plaatsvinden op de werkvloer en gedrag dan extra zichtbaar is. De rechter kijkt echter altijd naar proportionaliteit.

2. Speelt intentie een rol bij kwetsende Sinterklaasacts?
Ja, maar impact weegt zwaarder dan de bedoeling van de werknemer. Humor is geen excuus voor plichtsverzuim.

3. Is geringe financiële waarde voldoende om ontslag te voorkomen?
Nee, maar persoonlijke omstandigheden kunnen het oordeel verzachten. De rechter maakt altijd een totale belangenafweging.

4. Mag een werknemer activiteiten doen tijdens ziekteverlof?
Alleen als deze passen binnen re-integratie en vooraf zijn afgestemd. Verzwijgen kan zwaar meetellen in een ontslagprocedure.

5. Mag een directeur activistisch handelen tijdens een Sinterklaasintocht?
Alleen als dit past binnen de bestuurlijke visie. Activisme kan de vertrouwensrelatie ernstig schaden.